Yap – iþlet - devret modeli ile yapýlmasý planlanan ve 2013 yýlý bitmeden ihalesi tamamlanmasý hedeflenen Ýstanbul’a 3. Havalimaný projesinde çalýþmalar hýzlandýrýldý. Karadeniz sahiline kurulmasýna karar verilen 3. Havalimaný için 120 milyon yolcu kapasitesi hedeflenirken, ihale sürecini yakýn takibe alan ACTECON Rekabet ve Regülâsyon Danýþmanlýk firmasý, Rekabet Kurumu’nun ihale sürecinde gerçekleþtireceði analiz detaylarýný ortaya çýkardý. Coðrafi Pazar ve Rekabet Analizi’ni kapsayan inceleme neticesinde tekel (hakim durum) olgusuna dikkat çeken ACTECON firmasýnýn ortaðý Þahin Ardýyok, baþta THY olmak üzere birçok havayolu þirketinin 3. Havalimaný’nda terminal iþletmeciliðine girerek dikey entegrasyon ile maliyetlerini düþürebileceklerini kaydederek, “Özellikle yer hizmetleri þirketi TGS ve catering hizmetleri þirketi Do&Co’da yüzde 50 hissesi olan Türk Hava Yollarý’nýn (THY) 3. Havalimaný ihalesine girerek havalimaný iþletmeciliðine girebilmesi muhtemel” dedi. Rekabet kurallarý dikkate alýnmalý Ýstanbul’un hem ticaret hem de turizm açýsýndan çok hýzlý büyüyen bir destinasyon haline geldiðini belirten Þahin Ardýyok, “3. Havalimaný sayesinde Ýstanbul çok büyük bir yolcu transit merkezi haline gelecek. THY’nin de hedeflerine ulaþabilmesi için yeni bir havalimanýna ihtiyacý var” dedi. Ýhaleye girecek olan þirketlerin rekabet kurallarý çerçevesinde hareket etmesi gerektiðine dikkat çeken Þahin Ardýyok, “Rekabet Kurumu 3. Havalimaný ihalesine katýlacak olan þirketleri, diðer özelleþtirme süreçlerinde olduðu gibi, Coðrafi Pazar ve Rekabet konularýnda analiz edecek. Ýstanbul’daki 3 havalimanýnýn birbirleri ile rekabet edebilmesi için en uygun þartlar belirlenecek. Eðer elinizde birbiriyle rekabet edebilecek üç havaalaný varsa, doðru çözüm düþük fiyat ve yüksek kalite için bunlarý farklý ellerde tutmaktýr. Bu sayede hem yolcular kazanacak hem de yolcularýna daha ucuz hizmet sunabilecek olan THY’nin hedeflerine ulaþmasý mümkün olabilecek” dedi. Devlet Hava Meydanlarý ve Sivil Havacýlýk Genel Müdürlüðü’nün fiyat regülasyonunun ‘en iyi ikinci çözüm’ olduðuna dikkat çeken Þahin Ardýyok, “Nitekim rekabetçi çözümlerin bu piyasada nasýl sonuç verdiði yurtiçi hatlarda uçan yolcu sayýsýndaki muazzam artýþ ile zaten test edilmiþtir” dedi. Gazipaþa Havalimaný baz alýndý Uzman ekibi ile Rekabet Kurumu’nun ihale sürecinde yapacaðý analizleri gerçekleþtirdiklerini ifade eden Þahin Ardýyok, Antalya’da TAV’ýn kazandýðý Gazipaþa Havalimaný ihalesini baz aldýklarýný söyledi. Þahin Ardýyok,  “Gazipaþa Havalimaný’nýn Coðrafi Pazar Analizi yapýlýrken etrafýnda bulunan Antalya, Isparta, Burdur, Bodrum ve Dalaman havalimanlarý incelendi. Rekabet Analizi’nde ise Gazipaþa Havalimaný’nýn iþletmeye açýlmasý halinde hangi havalimanlarý ile rekabet edeceði masaya yatýrýldý. Bodrum ve Dalaman havalimanlarýnýn kara yolu uzaklýðý ve konfor problemleri nedeniyle Antalya için rakip olamayacaðýna karar verilirken, Isparta ve Burdur havalimanlarýnýn ise küçük kapasiteli olmalarý rekabet açýsýndan elenmesine neden oldu. 150 kilometre uzaklýktaki Antalya Havalimaný’nýn en güçlü rakip olduðuna karar veren Rekabet Kurumu, hakim durum olgusu nedeni ile bu havalimaný iþletmecisi þirketin ihaleye girip girmediðini araþtýrdý. Ýhaleye girmediði belirlenince de en yüksek teklifi veren TAV’ýn Gazipaþa Havalimaný’nýn iþletme hakkýný almasýna onay verdi” diye konuþtu. Havayolu þirketleri terminal iþletmecisi olabilir 3. Havalimanýnýn 5 terminalden oluþacaðýný ve her terminalin ayrý ayrý ihale edileceðini beklediðini söyleyen Þahin Ardýyok, týpký Avrupa ve Amerika’da olduðu gibi, baþta THY olmak üzere birçok havayolu þirketinin de terminal iþletmeciliðine girerek dikey entegrasyon ile maliyetlerini düþürebileceðini kaydetti. AHL iþletmecisi þirketin 3. Havalimaný ihalesini almasýnýn en çok da THY’yi yakýndan ilgilendirdiðini ifade eden Þahin Ardýyok, ”Ýstanbul eðer çok büyük transit bir merkez haline gelecek ise, havaalanlarý arasýndaki rekabetin istenen düzeyde olmamasý THY’nin de iþine gelmeyecektir. Bu doðrultuda THY’nin de 3. Havalimaný ihalesine girebilmesi muhtemeldir. THY’nin yer hizmetlerinde TGS’de catering hizmetlerinde ise Do & Co þirketinde yüzde 50 ortaklýðý var. Bu iki alanda zaten var olan THY 3. Havalimaný ihalesine de girerek havalimaný iþletmeciliðine de soyunabilir” dedi. TAV AHL iþletmesini devredebilir Ýstanbul’un gerek konumu gerekse de iþlevselliði açýsýndan önemli bir destinasyon olduðunu hatýrlatan Þahin Ardýyok, “Ýstanbul dahil olduðu coðrafi pazar Anadolu ve Avrupa yakasý ile Trakya bölgesinden oluþuyor. Coðrafi pazarý Avrupa yakasý olarak aldýðýmýzda AHL ve 3. Havalimaný bu kapsamda deðerlendiriliyor. Dolayýsýyla da Sabiha Gökçen Havalimaný bu kapsamýn dýþýnda kalýyor. Ancak buradaki sorun þu; eðer 3. Havalimaný’ný AHL iþletmecisi alýrsa, o zaman da devreye hakim durum olgusu giriyor ki, Rekabet Kurumu’nun bu neticeye onay vermesi zorlu bir süreci beraberinde getiriyor. Coðrafi pazar Avrupa ve Anadolu yakasý olarak baz alýndýðýnda ise o zaman Sabiha Gökçen Havalimaný da iþin içine giriyor ve kapsam geniþliyor. Bu kez de ortaya rekabet unsuru çýkýyor” diye konuþtu. Rekabet Analizi ile havalimanlarý arasýndaki fiyat politikasýnýn incelendiðini açýklayan Þahin Ardýyok, “Ýstanbul’da AHL iþletmecisinin ihaleyi almasý halinde yer hizmetlerinde ve diðer iþletme konularýnda ne tip bir fiyat politikasý izleneceði Rekabet Analizi’nin temel konusu. Bunun yaný sýra Sabiha Gökçen Havalimaný üzerinde bir rekabet baskýsý oluþabilir mi? Bu da çok önemli. Ýncelemeler neticesinde Rekabet Kurumu’nun yine hakim durum olgusu nedeni ile AHL iþletmecisine onay vermemesi söz konusu olabilir” dedi. AHL iþletmecisi þirketin mevcut havalimanýný 2021’e kadar iþletme hakký bulunduðunu hatýrlatan Þahin Ardýyok, “3. Havalimanýnýn 2017’de devreye girmesi planlanýyor. AHL iþletmecisi þirket, eðer isterse 4 yýl önceden AHL iþletmesini devretmeyi taahhüt ederek, ihaleye daha ciddi bir alýcý olarak dahil olabilir” dedi.