Elektronik atıklar toprağı suyu zehirliyor

Teknoloji ile birlikte hayatımızı kolaylaştıran ürünler, havayı, toprağı, suyu daha çok zehirliyor. Çöplerin yüzde 75'inden fazlasının geri dönüşüme tabi tutulmadığı Türkiye'de atıklar su kaynakları için en büyük tehdit. Üstelik geri dönüşümü mümkün olmayacak şekilde tarım-orman ve mera alanları bu atıklar tarafından zehirleniyor. Dünya'da her yıl 50 milyon tondan fazla elektronik çöp toplanıyor. Bunların büyük bölümü bilinçi olarak depolomak mümkün olmuyor. En büyük elektronik atık Amerika'da, en çok kirletilen ülkeler arasında Türkiye de yer alıyor

MİLLİ GELİR ARTTIKÇA SU VE TOPRAK ZEHİRLENİYOR

Kişi başı geliri yüksek gelişmiş ülkeler en fazla e-atık üret ülkeler arasında yer alıyor. Dünya ortalaması 7 kilogram olan e-atık miktarı Türkiye'de 4 kilogram civarında. Çevre bakanlığı 2012 yılı verilerine göre ülkemizde Türkiye'de yılda 537.000 ton e-atık ortaya çıkıyor. Bunun sadece yüzde 7-10'u geri dönüşüme gidiyor. Elektronik atıkların yüzde 25'ini televizyon ve monitörler oluşturuyor. İçerdikleri kurşun ve fosfor sebebiyle tehlikeli atık kapsamına giren bu ürünlerden 9 adeti 1.000.000 metreküp suyu kirletecek potansiyele sahip. Soğutucular ( klimalar ve buzdolapları ) elektronik atıkların diğer yüzde 25'ini oluşturuyor. Kansorejen içeriğe sahip bu ürünler içerdikleri CFC yüzünden ozon tabakasına zarar veriyor.
Ülkemizde kayıtlı cep telefonu sayısı 90 milyon ve her yıl ortalama 10-11 milyon yeni cep telefonu satılıyor. Türkiye'de ortalama cep telefon yenileme süresi 18 ay olduğu düşünüldüğünde yaklaşık her yıl 1.5-2 milyon adet cep telefonu kullanılmaz hale geliyor. Yenileme ile açığa çıkan telefonların yüzde 1-2'si için bile geri dönüşüm söz konusu olmuyor. Türkiye için asıl korkunç tablo ise bu atıkların büyük bir çoğunluğunun evde biriktirilmesi.  Bu ürünlere adeta duygusal bir bağla bağlanan aileler elindeki elektronik ürünleri atmaya kıyamadığı için daha çok evlerde saklıyor. Dönüşüme gitmeyen bilgisayar kasası, monitör, televizyon ve cep telefonları ise tehlike saçıyor.

HANGİ CİHAZ NE KADAR KİRLETİYOR?

Bir cep telefonu yarı olimpik havuz suyunu kirletiyor

-Bir televizyonun tüpü (CRT) yaklaşık    2-4 kg kurşun ihtiva ediyor.
- Bir bilgisayar ekranı ağırlığının %4-6'sı kadar kurşun içeriyor. 10 gram kurşun 25.000 ton toprağı, 200.000 litre suyu kullanılamaz hale getiriyor.
-Bir floresanın içerisinde bulunan cıva 30.000 litre suyu tamamen kullanılamaz hale getiriyor.
-Bir cep telefonu yarı olimpik bir havuz büyüklüğündeki su kütlesinin kirlenmesine sebep oluyor.
-Cep telefonları ve içindeki elektronik kartlar geri dönüşüme tabi tutulduğunda altın, gümüş, bakır, paladyum gibi değerli metaller açığa çıkar.
-Bir cep telefonu geri dönüşümünden elde edilen enerji tasarrufu, bir televizyonu 3 saat çalıştırabilir güçtedir.
-LCD ekranlar cam katmanlarının arasına gömülen sıvı kristallerden oluşuyor ve cıva gibi zehirli maddeler içeriyor.
stanbul'da E-ATIK zirvesi toplanıyor

İTÜ Öğretim Üyesi, Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SUT-D) Başkan Yardımcısı ve Enerji Kurulu Başkanı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, Türkiye'de toplanan e-atık miktarının Avrupa ülkelerinde toplanan e-atık miktarının yüzde 20'sine denk geldiğini, diğer atıklara göre daha hızlı artış gösteren bu atıkların aynı zamanda çok daha fazla zehirli madde içerdiğini belirtti. Karaosmanoğlu, “Bulaşık, çamaşır makineleri gibi beyaz eşyaların yanı sıra, elektrik süpürgesi, tost makinesi, bilgisayarlar, telefonlar, kameralar ve florasan ampuller gibi eşyalar, elektronik atık kapsamına giriyor. Elektrikli ve elektronik eşyalar ülkemiz için endişe verici düzeyde” dedi. 5-6 Mart 2015 tarihlerinde İstanbul'da Elektrik ve Elektronik Atıklar Zirvesi düzenleneceğini hatırlatan Karaosmanoğlu, zirvenin toplumda farkındalık için önemine dikkat çekti. KAYNAK: ÖMER TEMÜR-TÜRKİYE GAZETESİ