Amerika'da Doğu Türkistan Davası'nın temelleri 5 yıl önce değil 60 yıl önce atıldı


Ismail Cengiz, the Prime Minister of East Turkestan in Exile: THE FUNDAMENTALS OF THE CASE OF EAST TURKISTAN IN AMERICA HAS BEEN BEEN THROUGH 60 YEARS BUT NOT 5 YEARS AGO

Sürgündeki Doğu Türkistan Başbakanı İsmail Cengiz'ın kaleminden:

BEYAZ SARAY DANIŞMANI OWEN LATTIMOR 

Komünist Çin birliklerinin girmesi üzerine Doğu Türkistan’dan beraberinde 600 Doğu Türkistanlı ile birlikte sınırı geçerek Hindistan’a gelen İsa Alptekin ve Emin Buğra’nın Albay Adam Sabri ile birlikte hazırladıkları bir mektubu 6 Nisan 1950 tarihinde Beyaz Saray’a gönderdikleri bilinmektedir. Meşhur araştırmacı, Beyaz Saray danışmanı Owen Lattimor’a hitaben gönderilen Wilson Center digital arşiv merkezinde kayıtlı mektupta; 600 kişi ile sağ salim sınırı geçerek Hindistan’a ulaştıkları, ancak sınırı geçerken bütün değerli eşyalarına ve paralarına el konulduğu söylenerek yardım talep edilmektedir.


BEYAZ SARAY DANIŞMANI OWEN LATTIMOR 

İsa Alptekin’in, Beyaz Saray danışmanı Lattimor’a Srinagar’dan 14 Kasım 1950 tarihli bu defa kend adıyla ikinci bir mektup daha gönderdiği görülüyor. Mektupta Hindistan’daki Amerikan Büyükelçisi’nden talep ettiklerini ancak yardımın kendilerine ulaşmadığı belirtiliyor. Öçğrencilerin Amerika’da ücretsiz eğitim almalarının sağlanması isteniyor. “Dünyanın her yerine yardım eli uzatan Amerika’nın bize yardım edeceğini ümit ediyorduk ancak, umutlarımız kırıldı” diyen İsa Alptekin Lattimor’dan Uygur öğrencilerin kabulü konusunda yardımcı olmasını talep ediyor. (Letter, Isa Yusuf Alptekin to Owen Lattimore,” November 14, 1950, History and Public Policy Program Digital Archive, Folder 14 "Sinkiang Refugees 1950-1951", Box 5, Subseries 3)

BM GEN SEK. HAMMARSKJOELD

13 Ekim 1959 tarihinde İsa Alptekin’in (Doğu Türkistan Hükümeti sabık genel sekreteri) ünvanı ile BM Genel Sekreterliği’ne (Genel Sekreter Dağ Hammarskjoeld) gönderdiği mektup; PO 240 CHI (PI) dosya no.lu ve 5 Kasım 1959 tarihli olarak kayıtlıdır.
Bu mektupta; Doğu Türkistan davasının Tibet davası ile birlikte BM oturumunda müzakere edilerek karara bağlanması talep edilmiştir.

ABD BAŞKANI D.D. EISENHOWER

Kasım 1959 tarihinde Amerika Cumhurbaşkanı D.D. Eisenhower’a hitaben yazılan mektupta; Pakistan, Hindistan ve Afganistan hükümetleri ve yöneticilerinin Çin’e karşı mücadelede Doğu Türkistan dava adamlarına destek olunması, işbirliğinde bulunmaları, Doğu Türkistanlıların İstiklal hareketlerinin desteklenmesinin tavsiye edilmesi, diasporada Çin karşıtı mücadele eden Tibet, Moğolistan ve Doğu Türkistan gruplarının ABD’nin desteğiyle bir araya getirilmesi ve “Amerikan Committeefor Liberation from Bolşevizm“ gibi Amerika’da “komünizme karşı özgürlük mücadelesi komitesi” benzeri bir teşkilatın kurulması ABD Cumhurbaşkanı’ndan Mehmet Emin Buğra ve İsa Alptekin tarafından “Doğu Türkistan Milli Merkezi” adına talep edilmiştir.


ABD BAŞKANI JOHN KENNEDY

Temmuz 1961 tarihinde Doğu Türkistan Hükümeti sabık genel sekreteri İsa Alptekin imzası ile ABD Cumhurbaşkanı John Kennedy’ye “Esir Milletler Haftası” münasebetiyle gönderilen muhtırada; senatör Douglas ve 18 Arkadaşı tarafından 22 Haziran 1959 tarihinde sunulan ve Senato ve Temsilciler Meclisi’nin oybirliğiyle kabul ettiği “Müşterek Karar Sureti”nde Sovyet emperyalizminden söz edilirken, Kızıl Çin emperyalizmine değinilmemesinden üzüntü duyulduğu belirtilerek, bahsi geçen müzakere metnine Doğu Türkistan’daki Çin zulmünün de dahil edilmesi hususunda destek talep edilmiştir.


ABD BAŞKAN YRD. L. JOHNSON

Türkiye’deki Doğu Türkistan Mültecileri adına 29 Ağustos 1962 tarihinde Türkiye’yi ziyaret eden ABD Başkan yardımcısı L. Johnson’a verilen İsa Alptekin imzalı muhtırada;
—Doğu Türkistan davasının BM gündemine getirilmesi,
—Her yıl düzenlenen Esir Milletler Haftası” listesine Doğu Türkistan’ın eklenmesi,
—Merkezi ABD’de bulunan ve Sovyet esiri milletlere yönelik kurulan “Amerikan Kurtarma Komitesi” gibi, Kızıl Çin esiri milletler için de özel bir komitenin kurularak faaliyete sokulması,
—Doğu Türkistan’a gayri resmî şekilde self-determinasyon halkını tanıyan Milliyetçi Çin Hükümeti’ne, bu tanımanın resmî şekilde de ilanının tavsiye edilmesi, ve nihayet
—Amerikan Hükümeti’nin, Doğu Türkistan davasının hür dünyaya yayılması için destek vermesi talep edilmiştir.


ABD BAŞKANI LYNDON L. JOHNSON

Temmuz 1964’de İsa Alptekin imzalı ABD başkanı Lyndon L. Johnson’a takdim edilen muhtırada; Doğu Türkistan adının bir kez daha “esir milletler listesi”ne dahil edilmesi, bu yılki Temmuz Beyannamesi’nde Kızıl Çin esiri Doğu Türkistanlılar’ın hürriyet ve İstiklal duygusunu hür dünyaya bildirerek teyit edilmesi talep edilmiştir.


ABD BAŞKANI RİCHARD NIXON

ABD Başkanı Richard Nixon’a “Esir milletlerin en yakın hamisi” sıfatıyla İsa Alptekin imzalı gönderilen 12.7.1969 tarihli mektupta, daha önce Amerikan başkanlarından talep edildiği gibi, Esir milletler beyannamesinde, Doğu Türkistan’ın adının da zikredilmesi yinelenmiştir.
Alptekin mektubunda, Doğu Türkistan’ın Çin’den ayrılması için Nixon’dan yardım talep etmiş ve ABD’nin Vietnam savaşına tam destek verdiğini beyan ederek, “esir ulusların koruyucusu” olarak ABD’nin Doğu Türkistan’ın bağımsızlığına destek olmaya davet etmiştir.

ABD BAŞKANI RİCHARD NIXON

Abd devlet başkanı Nixon’a Newyork milletvekili John Murphy aracılığı ile takdim edilen Şubat 1970 tarihli ikinci muhtırada ise; Doğu Türkistan’ın genel durumu hakkında bilgiler verilerek;
1)Doğu Türkistan sorununun BM’de görüşülmesi 
2)ABD’nin girişimde bulunarak Milliyetçi Çin‘in Doğu Türkistan’ın bağımsızlığını tanıması konusunda ikna etmesi,
3)Türkistan coğrafyasında çıkması Muhtemel nükleer harbin önlenmesi 
4)Muhtemel Çin-Rus savaşı esnası ve sonrasında Türk halklarının hak ve hukuklarının ABD tarafından gözetilmesi,
5)Rusya’nın Doğu Türkistan’a yönelik milli mücadeleye engel olmaması için tavsiyede bulunulması,
6-ABD ‘nin İngiltere, Hindistan, Türkiye, İran, Japonya, Almanya ve İngiltere gibi ülkelerle müzakere yaparak Türkistan coğrafyasının bağımsızlığı için hazırlıkların yapılması,
7-Çin içindeki etnik ve azınlık halklarını araştıran enstitünün ve onların davasını dile getirecek bir Radyo’nun kurulması,
8- Diasporadaki Çinli olmayan halkların çocuklarının gelecek için yetiştirilmesi,
9-Çin esareti altındaki halkların bağımsızlık ve özgürlük mücadelesini birlikte yürütecekleri bir merkezin kurulması ve bu merkezin tüm giderlerinin karşılanması,
10-Çin hükümeti tarafından kullanılan sözde “Sinkiang” tabiri yerine “East Turkestan” tabirinin kullanılması ve 
11-Doğu Türkistan’ın kurtuluş mücadelesinin ABD hükümeti tarafından finanse edilmesi….., talep edilmiştir.


ABD BAŞKAN YARDIMCISI WILLIAM E. TIMMONS

Nixon’a gönderilen mektup 6 Şubat 1970 tarihinde İsa Alptekin’in ABD’de bulunduğu sırada kongre üyesi Murhpy tarafından Nixon’un ofisine teslim edilmiştir. Nitekim 17 Şubat tarihli Beyaz Saray’dan Murhpy’ye gelen Başkan Yardımcısı William E. Timmons imzalı mektup bunu doğrulamaktadır. Timmons, İsa beyin muhtırasını Başkan Nixon’a arz edileceğinden emin olunması gerektiğini de mektup içeriğinde belirtmiştir.


ABD NEW YORK SENATÖRÜ JOHN M. MURPY

İsa Alptekin’in ABD’de bulunduğu esnada Newyork Milletvekili John M. Murpy Temsilciler Meclisi’nde bir konuşma yaparak İsa Alptekin’in Nixon’a yaptığı taleplerin bir kısmını kongre üyeleri ile paylaşmıştır.
03 Mart 1970 tarihli E-1530 no.lu Birleşik Amerika Meclis Zabıtları’ndaki kayda göre;
a) ABD’nin, Doğu Türkistan’ın bağımsızlığını ilan etmesi için Milliyetçi Çin Hükümeti’nin ikna edilmesi,
b)Doğu Türkistan davasının BM’de görüşülmesi,
c)Doğu Türkistan’a yönelik asimilasyonu hedef alan planlı Çinli göç akımının kınanması,
d)Doğu Türkistan’ı Araştırma Enstitüsü ‘nün kurulması
e)Diasporadaki Doğu Türkistan çalışmalarının desteklenmesi ve
f)Diasporadaki Doğu Türkistanlı göçmen ailelerin çocuklarının okutulması..., için kongre üyelerinden destek talep edilmiştir...
Alptekin mektubunda; Çin’in başta ABD olmak üzere bütün özgür uluslar için tehdit oluşturduğunu belirterek, Çin’in parçalanması için hazırlıkların yapılması gerektiğini ifade etmiştir.


BM GEN SEK. U’THANT

İsa Alptekin ABD seyahati esnasında benzeri talepleri içeren muhtıralar Birleşmiş Milletler’in New York’taki daimi delegelerine takdim ettiği gibi, Şubat 1970 tarihli muhtırasını da BM Genel Sekreteri U’Thant’a takdim etmiştir.

DEĞERLENDİRME

Yukarıda bir kısmını paylaştığımız mektup ve muhtıraların içeriğine bakıldığında; 

60 yıl önce Amerika Hükümeti ile iletişimin kurulduğu görülecektir. 
En önemlisi de, 60 yıl, 50 yıl önce Amerikan Temsilciler Meclisi ve BM delegeleri ile yapılan temaslarda “Doğu Türkistan” teriminin kullanıldığı ve açık şekilde Doğu Türkistan halkının bağımsızlık taleplerinin dile getirildiği ve 
hatta daha da ileri giderek Doğu Türkistan Kurtuluş Mücadelesi’nin ABD tarafından finanse edilmesinin istendiği anlaşılmaktadır.
Ayrıca bu mektup içeriklerine bakıldığında, zannedildiği üzere Türkistanlı liderlerin Türkiye’den ziyade Amerika’dan ümitvar oldukları görülmektedir ki, bu da Amerikan gerçeğini ortaya koymaktadır.

Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse; 60 yıl önce atılan bu tohumları unutmamak gerektiğini belirtmek isterim.

Eğer sizler haklı bir davayı savunuyorsanız endişelenmeden bağımsız olma ve hür yaşama hakkınızı talep etmenin demokratik bir hak olduğu gerçeğini de unutmamanız gerektiğini hatırlatmak isterim. Eğer nişanınız, hedefiniz bağımsızlık ve erkinlik ise, bu hedef doğrultusunda atılacak her adımın önemini kavramak suretiyle, duygusallıktan uzak, akılcı ve çok yönlü siyaset uygulamak durumundasınız. 

Ayrıca şu gerçeği de unutmamak gerekir ki, bizim diasporada Türkiye’den başka güvenebileceğimiz bir ülke yoktur, olmamalıdır. Bize istediğimiz anlamda yardımcı olamasa da, Türkiye asla bizi sırtımızdan hançerleyecek bir ülke değildir. Unutmayın bizim bağımsızlığımız için canını verecek 80 milyon Türkü yanınızda bulabilirsiniz. 

Bize hür dünyada yardımcı olabilecek ülkelerin başında Amerika gelmektedir. Ne var ki; Amerika’nın 1960’lı yıllardan bu yana bizim kurtuluş davamızla olan ilgisi, Pekin ile olan çıkar ilişkileri çerçevesinde kalmıştır. Maalesef Doğu Türkistan halkı Çin karşıtı küresel güçlerin çıkarları çerçevesinde kullanılmıştır ve kullanılmaya devam edecektir. 

Dolayısıyla diasporada yürütülmeye çalışılan Doğu Türkistan davası öksüz ve yetim bir davadır. Sahipleri şimdilik siyaseten güçsüzdür, etkisizdir.

Ancak Doğu Türkistan davası, küresel - sömürgeci güçlerin insafına terk edilmeyecek kadar milli, dini ve insani bir dava olduğu hakikati asla unutulmamalıdır!..

Arzumuz; Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen “Uygur Yasası”nın Başkan Trump tarafından imzalanarak onaylanmasıdır. Bu yasanın onaylanması, Doğu Türkistan davası için yeni bir dönüm noktası olacaktır…  / Sürgündeki Doğu Türkistan Başbakanı İsmail Cengiz

 

Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.