Boğazlar'dan Rus gemilerine geçiş engeli

Türkiye Rusya arasındaki kriz, Boğazlar'dan Akdeniz'e açılan savaş gemilerinin durumunu da gündeme getirdi. Barış dönemi uygulamasından faydalanan Ruslar çok sayıda savaş gemisini Akdeniz'e gönderdi.

06 Aralık 2015 Pazar 11:54
Boğazlar'dan Rus gemilerine geçiş engeli






Boğazlar'dan Rus gemilerine geçiş engeli

Türkiye ile Rusya arasındaki uçak krizinde İstanbul ve Çanakkale Boğazları yeniden ön plana çıtkı. Boğazlar'dan geçim geçişini düzenleyen Montrö Sözleşmesi'ne göre ‘Barış’ durumunda gemiler Boğazlardan serbestçe geçerken; ‘Savaş’ durumunda Türkiye’nin bu geçişleri kapatma hakkı var. Silah yükü taşıyan ve askeri gemilerin geçişi konusunda ise tartışmalı uygulamalar var. Karadeniz'de kıyısı olan ülkeler ile Karadeniz'de kıyısı bulunmayan bölge dışı ülkelerin savaş gemilerinin geçişleri ile tonaj sınırlaması uygulaması Ankara'nın takdirine bırakılmış durumda. Türkiye zaman zaman Karadeniz'e açılan bölge dışı ülkelerin gemilerine kalış ve geçiş süresi gibi kısıtlamalar koyabiliyor.

SERBEST GEÇİŞ HAKKI

Angajman kuralları gereği düşürülen Rus uçağından sonra gerilen iki ülke ilişkilerinde Türkiye’nin elinde bulunan Boğazlar konusu yeniden gündeme geldi. Boğazlardaki üstünlük ise ancak savaş halinde Türkiye’ye geçiyor. Uzmanlar Montrö Sözleşmesini, barış dönemi, savaş dönemi ve savaşa yakın dönem diye 3 bölümde inceliyor. Star’ın görüşlerine başvurduğu üst düzey bir askeri yetkili, “Türkiye şu an barış dönemi uygulamasında. Savaş döneminde Türkiye tüm hakları elinde bulunduruyor. Yani gemileri geçirmeme hakkı var” dedi. Ancak barış döneminde Türkiye’nin gelen gemileri uç noktalarda denetime tabi tutması ve bunu üst üste suiistimal algısı yaratacak şekilde yapması durumunda ise uluslar arası denizcilik hukuku devreye giriyor.

BİLDİRİM ZORUNLU

Barış döneminde bir yaptırım uygulanmasının Türkiye’yi büyük bir sıkıntıya sokacağının özellikle altı çiziliyor. Karadeniz’e sınırı olan ülkelerin gemileri 8 gün öncesinden bildirimde bulunmaları halinde Boğazlardan elini kolunu sallayarak geçme hakkına sahip. Türkiye, gelen gemileri sınırlı bir süre için durdurulabiliyor.

BARIŞTA SERBEST

Türkiye’ye boğazlarda egemenlik hakkı tanıyan Montrö Boğazlar Sözleşmesi, İsviçre’nin Montrö kentinde 20 Temmuz 1936’da imzalandı. Sözleşmede; Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye’nin imzaları bulunuyor. 20 yıl süreyle imzalanan sözleşmenin 1. maddesinde ise “sonsuz süreli” ibaresi yer alıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde hazırlanan ve kamuoyunda “çılgın proje” olarak bilenen Kanal İstanbul, bu anlamda Türkiye’nin elini güçlendirecek. Uzmanlar, boğazlardan geçecek gemilerin emniyetinin sağlanması, deniz seviyesinin durumu, çevreye verilen zarar gibi gerekçelerle gemilerin Kanal İstanbul’u tercih edebileceğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, “Kanal ile fiziki kolaylıklar getirilirse, şirketler kanalı tercih ederler. Eğer bu ağır taşımacılık, o bölgeye kayarsa, bu Boğazların en azından daha turistik kullanma olasılığını artırır. Bu kanal projesi ile aslında sadece Montrö rejiminin genişletilmesi sözkonusu” görüşünde. (Star)
Son Güncelleme: 06.12.2015 11:59
Yorumlar
Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.