Halk arasında delirten hastalık olarak bilinen trigenal nevarji, şiddetli ve ani yüz ağrısı yaşanmasına neden olabiliyor. Genellikle diş ve kulak ağrılarıyla karıştırılan hastalık, gereksiz diş çekimlerine neden olabiliyor. Ağrıların ağız içinde başlaması nedeniyle hastalar bu bölgelere dokunmaz, dokundurtmaz; yüz yıkama, diş fırçalama, hatta yeme gibi işlevlerden kaçınır.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi bölümünden, Prof. Dr. Mete Karatay ‘trigeminal nevralji’ hastalığı hakkında merak edilenleri cevapladı.
Trigeminal nevralji, direkt olarak beyinden çıkan 12 çift sinirden beşincisi olan 'trigeminal sinir'in tutulduğu, çok şiddetli ağrılarla seyreden bir hastalıktır.
Trigeminal Sinirin 3 Dalı Vardır.
Bunların birincisi göz çevresinin, ikincisi üst çene ve yanağın, üçüncüsü ise alt çenenin duyusunu beyne iletir. Ayrıca üçüncü dal bazı çiğneme kaslarının hareketlerinden de sorumludur. Trigeminal nevralji de an çok üçüncü ve ikinci dallar tutulur. Birden fazla dalın aynı anda tutulduğu da görülür.
Trigeminal nevraljinin karakteristik görünümü, şiddetli ve ani başlangıçlı bir ağrı olmasıdır. Birkaç saniyeden bir dakikaya dek uzayabilmekte ve çoğunlukla yüzün bir yarısında trigeminal sinirin dağılım alanına uymaktadır. Ancak ağrı genelde yüzün alt yarısını tutar. Spontan olarak başlayabilir veya yüzde ve ağız içindeki bir tetik noktasının uyarılması sonucu ortaya çıkabilir. Bu tetik noktaya dokunmakla veya soğuk ve sıcak sıvıların alınmasıyla veya da rüzgara maruz kalmakla stimüle edilebilir. Ayrıca konuşma, çiğneme veya diğer yüz hareketleriyle de başlayabilir. Tekrarlaması tipik olarak aralıklıdır. Ağrı periyotları zamanla sıklaşır ve bir trigeminal daldan daha geniş alanlara yayılabilir.
50 yaş üzeri ve bayanlarda daha sık görülür.
Trigeminal nevraljinin en sık sebebi sinirin komşuluğundaki damarsal oluşumlardaki yapısal farklılıklar ve bozukluklar nedeniyle trigeminal sinirin basıya uğramasıdır. Bunun yanı sıra kafa içindeki iyi veya kötü huylu kitleler de trigeminal nevralji nedeni olabilirler.
Ağrı, trigeminal sinirin yayıldığı yüz bölgesinde, kısa süreli (birkaç saniye ile bir-iki dakika arası), tekrarlayan, elektrik çarpması tarzındadır. Genellikle yüzün dış kısmında, ağız içinde ağrının başlamasını tetikleyen noktalar bulunur. Bu sebeple hasta bu bölgelere dokunmaz, dokundurtmaz; yüz yıkama, diş fırçalama, hatta yeme gibi işlevlerden kaçınır.
Trigeminal nevralji baş ağrısı yapmaktadır. Baş ağrısı yaptığı için de migren ya da küme tipi baş ağrısı ile karıştırılabilmektedir.
Trigeminal nevralji diş ağrısı yapmaz. Ancak neden olduğu ağrı genellikle diş ağrısı ile karıştırılabilir. Birçok hasta ne yazık ki birkaç dişini çektirdikten sonra doğru tanıyı alır.
Trigeminal Nevralji kulak ağrısı yapmamaktadır. Ancak hastalar yüzlerindeki ağrıyı kulak ağrısı ile karıştırabilirler.
Trigeminal nevraljinin tanısı öyküden konabilir. Tetik noktanın hasta tarafından gösterilmesi anlamlıdır. Fizik ve nörolojik muayene ile birlikte yer kaplayan bir oluşumu ekarte etmek amacıyla gelişmiş beyin MR yapılmalıdır. Ayrıca hastalığın başlangıç safhasında bir epilepsi ilacı olan karbamazepin ile ağrının şiddetinin azalması da trigeminal nevraljiyi düşündürür.
Trigeminal nevralji hastalığının tedavisinde farklı yöntemler kullanılabilmektedir. İlaç, trigeminal cerrahi ameliyatı, sinir blokajı veya radyo cerrahi gibi tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Tedavi seçeneği hastaya ve hastalığın durumuna göre şekillendirilebilir.
Trigeminal cerrahi tedavisinde kullanılan en önemli cerrahi işlem Mikrovasküler dekompresyon işlemidir. Mikrovasküler Dekompresyon tedavi yönteminde kulağın arka kısmına küçük bir kesi yapılarak kafatasında bir delik açılır ve cerrahi mikroskopik görüntüleme altında trigeminal nevralji’nin nedeni olan bir atardamarın yüz duyu sinirine olan basısını ortadan kaldırılmasıdır.
Yapılan cerrahi tedavi yönteminde hastaların % 80′ den fazlasında ağrılar tamamen ortadan kalkmaktadır. Tedavi başarısı ağrının ortadan tamamen kalkması ya da basit ilaçlarla tedavi edilebilir duruma gelmesidir.
