Tiroid bezinin az çalışması olan hipotiroidi, gebeliği zorlaştırırken, çok çalışması anlamına gelen hipertiroidi ise erken doğuma hatta gebelik kayıplarına dahi yol açabilir. Gebelik planlayan anne adaylarının için tiroid bezinin normal çalışmasının çok önemli olduğunu söyleyen Liv Hospital Ulus Tiroid Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Serkan Teksöz gebelikte tiroid nedenleri ve tedavisini anlattı.
Birinci üç aylık dönemde ilk defa ortaya çıkabileceği gibi, hasta olduğu bilinen bir kadında bu süreçte şiddetlenebilir. Hipertiroidiyle ilişkili klasik belirtilerin yanı sıra annede hipertiroidinin yetersiz tedavi edilmesi erken doğum ve preeklampsi denilen ciddi bir komplikasyonla sonuçlanabilir. Ayrıca, gebelik sürecinde aktif Graves hastalığı olan kadınlar, tiroid fırtınası olarak bilinen çok ağır bir hipertiroidi formunun gelişmesi açısından daha yüksek bir risk altındadır. Graves hastalığı genellikle üçüncü üç aylık dönemde iyileşme gösterir ancak doğumdan sonraki dönemde kötüleşebilir.
- Kontrolsüz maternal hipertiroidi: Annede kontrolsüz hipertiroidi; fetal taşikardi (hızlı kalp atımı), gebelik haftasına göre küçük bebekler, prematüre, ölü doğum ve olası doğumsal kusurlarla ilişkilendirilmiştir.
- Aşırı yüksek tiroid stimulan immunglobulin (TSI) düzeyleri: Tiroid stimulan immunglobulin (TSI) olarak adlandırılan tiroid bezini uyaran antikorların üretimi nedeniyle meydana gelen otoimmun bir bozukluktur. Bu antikorlar plasentadan geçer ve bebeğin tiroidiyle etkileşir. Nadiren de olsa annede yüksek TSI düzeyleri fetal veya yeni doğan hipertiroidisine neden olabilir. Bu durum, yalnızca annenin TSI düzeyleri çok yüksek olduğunda meydana gelir. Graves hastalığı olan annelerde TSI ölçümleri sıklıkla üçüncü üç aylık dönemde yapılır.
- Anti-tiroid ilaç tedavisi: Hipertiroidi tedavisinde kullanılan anti-tiroid ilaçlar plasentadan geçer, bebeğin tiroid fonksiyonlarına zarar verebilir ve fetal guatra neden olabilir. Gebeliğin ilk üç ayında kullanılması önerilmez.
- Hafif hipertiroidi anne ve bebek iyi olduğu sürece, genellikle tedavisiz olarak yakından izlenir. Tedavi gerektirecek kadar ağır olduğu durumlarda, tercih edilen tedavi anti-tiroid ilaçlardır. Tedavinin hedefi; anti-tiroid ilacın en az dozuyla, annenin serbest T3 ve serbest T4 düzeylerini yüksek-normal aralıkta tutmaktır. Annede hipotiroidi gelişiminden de kaçınılmalı ve yakından izlenmelidir.
- Anti-tiroid ilaç kullanımının uygun olmadığı hastalarda cerrahi kabul edilebilir bir alternatiftir. Tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması gebe hastalarda, hem cerrahinin hem de anestezinin anne ve bebeğe risk oluşturması dolayısıyla nadiren önerilir.
- Radyoaktif iyot, plasentadan geçerek bebeğin tiroid bezi tarafından tutulduğu için gebelikte kullanımı yasaktır. Bu bezin zarar görmesine neden olabilir ve kalıcı hipotiroidiyle sonuçlanabilir.
- Beta blokerler gebelikte, hipertiroidiye bağlı çarpıntı ve titremelerin tedavisinde kullanılabilir. Bu ilaçların uzun süre kullanımıyla fetal büyümenin bozulmasını ilişkilendiren bildiriler dolayısıyla, bu ilaçlar idareli kullanılmalıdır. Bu ilaçlar, hipertiroidi anti-tiroid ilaçlarla kontrol altına alınana kadar kullanılır.
