“İnme çoğu zaman bir beyin hastalığı olarak bilinir ancak bir damar hastalığıdır. Cerrahi bir müdahale edilecekse kalp-damar cerrahisinin alanındadır” diyen Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Barış Çaynak, inme ile ilgili merak edilenleri anlattı...
Temel olarak iki sebepten olur. Beyin içindeki damarların patlamasına bağlı kanamaya bağlı olabilir. Ancak daha sıklıkla ince beyin damarlarının tıkanmasıyla, o damarın beslediği bölgeye kan akışının kesilmesinden olur.
Beyin damarlarının tıkanması iki sebepten olur: Kalp içerisinde oluşan bir pıhtı beyine atar ve içinden geçemeyeceği kadar küçük bir damara ulaşınca damarı tıkar. Diğer bir nedeni ise beyni besleyen şah damarlarının daralması ve darlığı oluşturan yağ ve kireçli yapıların koparak ileride daha ince damarları tıkamasıyla olur.
YAKIN AKRABANIZ İNME OLDUYSA RİSK ALTINDASINIZ DEMEKTİR
Şah damarı tıkanıklıkları ateroskleroz dediğimiz hastalıktan dolayı olur. Kalp damarı veya bacak damarı tıkanıklıklarından bir farkı yoktur. Genetik yatkınlık en önemli nedenlerindendir. Yakın akrabalarınızda inme veya kalp krizi geçiren, by-pass veya stent olan kişiler varsa risk altındasınız. Sigara, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, obezite, hareketsiz bir yaşam diğer risk faktörleridir.
Maalesef şah damarı darlıkları çoğu zaman hiç bir belirti vermez. İlk belirti inme olabilir. Bir kolunuzun veya bacağınızın, bazen ikisinin birden tutmaması, konuşamama, ani körlük inmeye bağlı oluşur. Bazen bu belirtiler olup kısa sürede düzelir, bu duruma 'Geçici iskemik atak' deriz. Bu hastalara yapılan tetkikler sonucunda şah damarı darlığı tespit edilirse bir an önce stent ya da ameliyatla darlık giderilmelidir.
KOLAY TEŞHİS EDİLİR
Şah damarı tıkanıklığı kolay teşhis edilebilir bir hastalıktır. Doppler dediğimiz ultrason ile darlık teşhisi ve darlığın derecesi tamamen boyun yüzeyinden göruntülenir. Ancak darlık yüzde 70 ve üzeri ise ameliyat yapmadan mutlaka bir anjio goruntülemesi yapılmalıdır. Klasik bir anjio yapılabileceği gibi, bilgisayarlı tomografi ile sanal bir anjio da olabilir.
Şah damarı darlıkları da, kalp damar darlıklarında olduğu gibi anjio ile stent takılarak veya ameliyatla tedavi edilir. Bu ameliyatta kalp by-pass ameliyatından farklı olarak tıkalı damarın ilerisine yeni bir damar dikilerek darlık by-pass edilmez. Tıkalı damar açılır, tıkanıklık temizlenir ve bir yama ile damar genişletilerek dikilir.
ŞAH DAMARI TIKALILARIN YARISINDAN FAZLASINDA KALP DAMAR TIKANIKLIĞI DA VARDIR
Şah damarı tıkanıklığı giderilirken stent yapılmasi ameliyata oranla beyne bir parça atması ve işleme bağlı bir inme gelişmesi açısından daha risklidir. Stentte darlık anjio gorüntülemesi altında kılavuz bir telle geçilir. Bu telin üzerinden bir balon ilerletilir ve darlık kısmında şişirilerek darlık açılır. Bütün bu işlemler sırasında darlığı oluşturan ‘Plak’ dediğimiz yağ ve kireçten oluşan yapıdan bir parça koparak ince beyin damarlarına atabilir. Ameliyatta ise damarın darlık olmayan temiz iki bölümünde akım kesilir ve darlık oluşturan kısım açılarak tüm plak temizlenir. Bundan dolayı parçacık atma ihtimali çok düşüktür.
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Barış Çaynak, “Şah damarı tıkalı kişilerin yarısından fazlasında kalp damar tıkanıklığı da vardır. O nedenle hem kalp hastalığını erken teşhis etmek, hem de şah damarı ameliyatı esnasında kalp krizi geçirme riskini ortadan kaldırmak için bu kişilere ameliyat öncesi kalp anjiosu yaptırırız. Her ikisini de ameliyat etmemiz gereken bir durum olduğunda hangi taraftaki darlık daha kritikse ve mümkünse öncelikli olarak şah damarı ameliyatı yapmayı tercih ederek iki aşamalı operasyon planlarız” diyor.
Inme sonuçları hayat boyu sakat kalmanıza sebep olacak bir hastalıktır. Şah damar tıkanıklıkları şikayet yaratmayan sinsi hastalıklardır. İyi tarafı kolay ve eziyetsiz tanı koyulabilir. İnme gelişmeden olacağınız bir ameliyatla, hayat boyu kalıcı bir sakatlık geçirmeden sağlıklı yaşayabilirsiniz.
