Türkiye koronavirüs salgını boyunca, aldığı ekonomik ve mali önlemler kapsamında şirketler ve çalışanların zorlu dönemi atlatması için verilen destek 1 Temmuz itibariyle sona erdi. Maliye Bakanlığı başta olmak üzere ilgili kurumlar, kısa çalışma ödeneği süresince verilen desteğin akıbetini araştırmaya hazırlanıyor.
Resmi makamlar tarafından faaliyeti durdurulan iş yerlerinde çalışanlara verilen Kısa Çalışma Ödeneği'nin pandemi süresince milyonlarca insanın hayatını kolaylaştırdığını söyleyen Rasyotek Yönetim Kurulu Başkanı Haldun Pak, 'Yeni kontrollü normalleşme döneminde verilen destekle ilgili CİMER ve Maliye'ye çok sayıda şikâyet ulaştığını duyuyoruz. 1 Temmuz sonrası Hazine ve Maliye Bakanlığı ile SGK'nın uygulama ile ilgili destekten faydalanan işyerlerini denetlemesi bekleniyor.
Türkiye; ilk koronavirüs vakasının görüldüğü 11 Mart 2020 tarihinden itibaren, Cumhuriyet tarihinde ilk kez ülke olarak karantina tedbirleri kapsamında aylarca eve kapandı. Çok sayıda sektörde üretim, salgınla mücadele kapsamında durma noktasına gelirken hükümetin aldığı kararlar doğrultusunda önce işten çıkarmalar yasaklandı, ardından milyonlarca kişiye kısa çalışma ödeneği desteği sağlandı.
Rasyotek Yönetim Kurulu Başkanı Haldun Pak, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Mart 2020 - Mart 2021 arasında, 4 milyon 186 bin kişi kısa çalışma ödeneği almaya hak kazandığını söyledi.
Pak, aynı dönemde 2.5 milyon kişiye nakdi ücret desteği verildiğini belirterek, 1 milyon 22 bin vatandaşa da işsizlik ödeneği verildiğini ifade etti.
“Teknolojik İnsan” mottosu ile şirketlere “Bütünleşik Hizmetler“ sunan Rasyotek'in yeni dönemde kısa çalışma ödeneği denetimlerinin başlayacağını belirterek, şirketlerin ve yöneticilerin bu konuda hangi önlemleri ve hazırlıkları yapılması gerektiğini açıkladı.
Rasyotek'in değişen mevzuatlara uygun olarak kurumsal şirketlere bu konuda eğitim desteği sağladığını açıklayan Pak, denetimlerde dikkat edilmesi gerekenleri anlattı:
Kısa çalışma ödeneğinin sonlandırılmasıyla başlayacak teftişler, yapılacak yerinde incelemeler sonrasında iş müfettişlerince iletilen şikâyetler dikkate alınarak Bakanlık tarafından iş yerlerinin denetlenmesiyle gerçekleşecektir.
Burada değerlendirilecek ilk kriter işe giriş çıkış kayıtlarıdır. Kısa çalışma döneminde de özellikle dikkat edilmesi gereken bir durum olarak karşımıza çıkan işe giriş çıkış kayıtları (puantaj), iş müfettişinin kısa çalışma şikâyetleri sebebiyle yapacağı denetimlerde ilk bakacağı belgelerdendir. Bu noktada kayıtlarda herhangi bir değişiklik, silme, oynama yapılmaması; kısa çalışma döneminin başından sonuna kadar eksiksiz ve hatasız muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Kısa çalışma ödeneğinin denetimi sırasında yalnızca puantaj kayıtları değil, pek çok resmi evrak incelenecektir. Kısa çalışmanın doğru şekilde uygulandığını kanıtlar nitelikteki her belgenin eksiksiz şekilde hazırlanması ve sunulması da bir diğer önemli husustur. Bununla birlikte denetim sırasında iş müfettişine gereken kolaylığın sağlanması, işverenin mevzuat savunması sırasında süreci nazik bir şekilde yönetmesi ve gerekli resmi ilişkinin korunması sağlıklı bir denetim süreci geçirebilmek adına önemlidir.
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden; işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.
İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için genel sağlık sigortası primleri ödenmektedir. Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmaz.
İşverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı iş günü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur.
Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.
Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.
