Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Cemil Çelik konu hakkında bilgiler verdi.
Bu bağımlılık türü, kişinin ilk olarak kendisini sonra ailesini ve en son genel olarak toplumu etkiler. Maddi ve manevi pek çok olumsuzluğu beraberinde getiren kumar bağımlılığı genel olarak nedir ve kumar bağımlılığı önlenebilir mi inceleyelim.
Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımlamasına göre kumar bağımlılığı; davranışsal bir bağımlılık olup, kumar oynama isteğinin önlenememesi, kumar oynamayı yaşamdaki diğer faaliyetlerden daha üstün tutma ve meydana gelen olumsuz sonuçlara rağmen kumar oynama isteğinin daha çok artması ya da kumar oynamaya devam etme sorunudur. Tanımı bu şekilde yapılır ve önlenmesi güç bir bağımlılıktır. Pekala bu bağımlılık önlenebilir mi? Genel olarak kumar oynama isteği dönemsel olarak baskılanabilir ancak yeniden ortaya çıkabilmektedir.
Bağımlı olan kişi, kumar oynama isteği ile baş etmekte zorlanır. Bu bağımlılığın sebepleri ilk olarak istenmeyen duygu ve düşünceleri bastırma ve kaçma arzusu, heyecan ve aksiyon arayışında olma durumu olarak belirtilir.
Bir kişide kumar bağımlılığının olup olmadığını anlayabilmek için; kumar oynama isteğinin önüne geçilememesi, kumarı yaşamsal faaliyetlerin bile önüne koymak, olumsuz sonuçlara rağmen kumardan vazgeçmemek gibi durumların en az 12 ay boyunca devam etmesi gerekir. İnternetin hayatımızdaki yerinin daha da belirginleşmesi sebebiyle kumar bağımlılığı internet üzerinden kumar oynama hareketi olarak da kendini gösterebilir. Bu nedenle kumar bağımlılığı olduğu düşünülen bir kişinin en az 12 ay boyunca detaylı olarak gözlemlenmesi gerekir. Ayrıca aşağıda belirtilen durumların görülmesi de kişi için kumar bağımlılığı teşhisi konulmasında yardımcı olur.
*Kumar oynama anında hissettiği coşkuyu daha da artırabilmek için daha büyük paralarla kumara oturma,
*Oynamasının bırakılması istendiğinde kızmak, büyük tepkiler vermek ya da huzursuzluk durumları,
*Kumar oynama durumunun bırakılması için çaba göstermek ancak bir türlü uzaklaşamamak,
*Sürekli olarak kumar oynadığı anların zihinde dolaşması ve yeniden kumar oynayabilmek için para bulma yolları arama,
*Kumar oynadığı anlarda çaresizlik, suçluluk ve kapana kısılmış olma hissi,
*Kumar oynarken kaybetmesine rağmen, durumu eşitlemek için sürekli olarak yeniden kumar oynama. Bu durum genellikle kaybettiklerinin peşinden koşma durumudur.
*Kumar oynadığını gizlemek. Hiç gitmediğini söylemek ya da gidiş sayısını az söylemek.
*Kumar oynama isteği yüzünden önemli bir şeyin varlığını tehlikeye atma,
*Bağımlılığı sebebiyle sürekli borç alma durumu.
Kumar bağımlılığı, davranışsal bir bağımlılık türüdür. Her türlü bağımlılık sorununun tedavisi olduğu gibi kişi istediği sürece kumar bağımlılığının da tedavisi vardır. Bu bağımlılığın tedavisi için madde bağımlılığı tedavisi uygulanmaktadır. Bu tedavi programları kişiye göre planlanır. Kumar bağımlılığı tedavisi, kişinin bu sorunu kabul etmesi ile başlar. Bir kurumdan alınan kumar bağımlılığı tedavisinin haricinde kişi kendisi için şu aşamaları da uygulayabilmektedir:
Kumar oynama yerlerinden ya da internetteki kumar oyunlarından uzak durmak.
Kumar oynama isteğini çağrıştıran şeylerden uzaklaşmak. At yarışı programları gibi basit durumlar da buna dahildir.
Kumar oyunu ile ilişkisi olan kişilerden uzak durmak.
Kumar tartışmalarını önlemek.
Kişi üzerinde yalnızca günlük ihtiyacını karşılayabilecek kadar para bulundurmalıdır. Bunun haricinde para ile ilişkisi kesilmeli ve buna teşvik edilmelidir.
Yaşam tarzı değiştirilmeli ve kişi kendisine uğraşlar bulmalıdır.
Kumar oynayan kişi kendisinde kumar bağımlılığı sorunu olduğunu kabul etmeli ve bunu yenebilmek için kumar bağımlılığı tedavisine başvurmaktan kaçmamalıdır.
Ailesinden destek istemekten korkmamalıdır.
Kumar bağımlılığı sorunu yaşayan ve bu sorununun farkında olup, kumar bağımlılığı ile mücadele eden biri için aile desteği önemlidir. Kendisine yardımcı olan ve destekleyen birilerinin olması, kumar bağımlılığı ile mücadelede kişiyi yüreklendirir ve kendisini iyi hissetmesini sağlar. Bu yüzden kumar bağımlılığı ile mücadelede ben ne yapabilirim diyorsanız; para idaresini üzerinize alabilir ve kişinin para ile ilişik kurmasını önleyebilirsiniz. Bağımlılığı olan kişi bazı durumlarda size zorluk çıkarabilir. Siz, kişinin tehditlerine, şantajlarına, yalvarma ya da hakaretlerine hazırlıklı olmalı ve soğukkanlı davranmalısınız. Hem sizin için hem de kumar bağımlılığı ile mücadele eden kişi için psikolojik destek önem arz eder. Bu nedenle psikolojik destek almaktan kaçınmamalısınız.
