Macar Kültür Merkezi ve Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden Prof. Dr. Nur Urfalıoğlu ile Dr. Zafer Sağdıç’ın da aralarında yer aldığı araştırmacı ve akademisyenlerin katkılarıyla hazırlanan sergi, Osmanlı İmparatorluğu’nun son 50 yılından Türkiye’nin ilk 50 yılına mimari anlamda ışık tutuyor. Yaklaşık 100 yılda yaşanan önemli değişimi yansıtan bu kıymetli çizimler, ‘şayet gerçekleşmiş olsalardı nasıl olurlardı’ düşüncesini de zihinlerde oluşturuyor. Tunsgram’ın desteğiyle gerçekleşen sergi, 26 Mayıs- 23 Haziran 2021 tarihleri arasında, YTÜ Tarihi Hamam’da ziyaret edilebilecek.
İstanbul, Ankara ve Budapeşte’de pandemi koşulları altında sergilenmesine rağmen ilgiyle karşılanan ve meraklılarını günümüzden alıp tarihi bir yolculuğa çıkaran “Macarların Tasarımları Türkiye’de, Geç Osmanlı’dan Erken Cumhuriyet Türkiye’sine Macar Mimarların Gerçekleştirilmemiş Projeleri” başlıklı sergi, Türkiye, Macaristan, İtalya ve Almanya’da titiz bir arşiv taraması sonucu hazırlandı. Çalışmaya Budapeşte Teknik ve Ekonomi Üniversitesi Mimarlık Tarihi ve Tarihi Eserlerin Koruması Anabilim Dalı, İstanbul Macar Kültür Merkezi, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Türk Mîmârîsi Araştırma Merkezi‘ni temsil eden; Dr. Gergő Máté Kovács, Dr. Gábor Fodor, Prof. Dr. Nur Urfalıoğlu, Dr. Zafer Sağdıç, Mehmet Emin Yılmaz, Orkun Dayıoğlu ve Dr. Péter Rabb gibi alanında önemli isimlerin yoğun katkıları oldu.
Macar Kültür Merkezi himayesindeki sergi, Osmanlı İmparatorluğu’nun 19. yüzyıldaki son döneminden 20. yüzyılın ilk yarısındaki Türkiye ile yeni başkent Ankara'nın inşası başta olmak üzere modernist hareketin yaratıcılarının profilini yansıtırken, son dönem mimari anlayışına ışık tutuyor ve ülke kültürüne hizmet ediyor. Sergi ayrıca, ünlü Macar mimarlar tarafından tasarlanan fakat hayata geçmemiş bina projelerini, birbiriyle iletişimli bir şekilde görmeyi ve yorumlamayı mümkün kılıyor.
Cumhuriyet’in ilk döneminde çok sayıda Alman, Fransız ve Avusturyalı mimarın çalışmalar yaptığı biliniyor. Araştırmalar, Macar bilim insanı ve profesyonellerinin çalışmalarının da hayli etkili olduğunu ortaya koyuyor.
Serginin bir başka amacı ise projelerin, tarihi bir çerçeve içerisinde dönemin Alman-Türk mimarlık ilişkileriyle de karşılaştırılmasını sağlamak.
Ziyaret sırasında, İstanbul ve Ankara'nın önemli bölgeleri için tasarlanan binaların çizimlerine bakarak, “Bu projeler şayet gerçekleştirilmiş olsaydı nasıl olurdu?” düşüncesiyle hayal kurmamak mümkün değil. Gül Baba Türbesi Mirasını Koruma Vakfı’nın desteğiyle, bu projeleri canlandırmak için hazırlanan video gösterisi de bu sorunun yanıtını içeriyor.
Ziyaretçiler düzenlenen anket sayesinde ise sanki bir mimarlık jürisindeymiş gibi beğendikleri yapıya oy verebilecek.
Tüm bu eserlerin yanı sıra, Mimar Kemaleddin Bey, Sedad Hakkı Eldem, Zütü Başar, Ekrem Hakkı Ayverdi gibi dönemin önemli Türk mimarlarının projeleri de sergide yer alıyor.
Macar mimarların sergide yer alan, proje olarak sunulmuş fakat hayata geçmemiş tasarımları şöyle:
Tarihi mirası korumayı ve gelecek nesillere aktarmayı misyon edinen Yıldız Teknik Üniversitesi,
YTÜ Davutpaşa Kampüsünde yer alan ve Davutpaşa Kışlası’nın bir parçası olarak 2005 yılında “Korunması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tescil edilen Tarihi Hamam’da, birçok kültür ve sanat etkinliğine ev sahipliği yapacak.
