Cumhuriyet Gazetesi'nde bugün yer alan araştırma haber, küle dönen Türkiye'nin ormanlık alanlarının nasıl ranta çevrildiğine dikkat çekildi. Gazeteci Yazar Tuncay Mollaveisoğlu imzasıyla yayınlanan araştırma haberde AKP iktidarı, tomruk, telefon-maden direkleri, kabuklu-kabuksuz kâğıtlık, sanayi ve yakacak odun gibi milyarlarca lira tutan “orman ürününü” değerinin çok altında satarak büyük bir vurgunu kaleme aldı.
Sadece geçen yıl -resmi verilerle- 178 bin hektar, son üç yılda 210 bin hektar orman alanı yandı. Bir yılda yanan orman, son 20 yılda yanan ormanlarımıza denk... AKP iktidarı THK uçaklarını devre dışı bırakarak ormanların yanmasına adeta göz yummuş, yangınları büyüten ihmaller zincirini Türkiye, Cumhuriyet’ten öğrenmişti.
Türkiye geçtiğimiz yıl orman yangını cehenneminin şokunu yaşarken yanmış alanlar hızla ihaleye çıkıldı. Adına, “orman emvali” denilen odun, direk, kereste gibi ürünlere dönüşen orman değerlerinin satışında büyük vurgun yapıldı. Metreküpü 2.500 TL olan tomruk, 1600 TL olan telefon direği, 1500 TL olan kâğıtlık oduna rağmen milyonlarca metreküp emval, ortalama 100 TL’den satıldı.
Yanan orman alanlarının temizliğini sağlamak için yapılan ihalelerde Kamu İhale Kanunu ve Rekabet Kanunu hiçe sayıldı. Orman Genel Müdürlüğü, alışılmışın dışında, orman köylüsünü koruyan anayasaya aykırı olarak büyük partiler halinde ihaleye çıktı. Partilerin büyüklüğü nedeniyle piyasadaki en büyük firmaların girdiği ihalelerde, küçük işletmelerin, orman köylülerinin ve kooperatiflerin önü kesilmiş oldu. İhalede satılan değerlerin metreküp miktarı yani emval oranı da düşük gösterildi. Uzmanlara göre yanan orman alanlarındaki 20 milyon metreküp emval, 13 milyon olarak hesaplanıp yandaşlara pay edildi.
Yani emvalin metreküp fiyatı 20-25 kat düşük bedelle verildiği gibi 7 milyon metreküp ekonomik değer, kamunun elinden yandaş firmaların kasasına aktarıldı.
AKP iktidarı orman alanlarındaki emval değerleri 7 milyon metreküp düşük göstermesinin yanı sıra tomruk, telefon ve maden direkleri, kabuklu-kabuksuz kâğıtlık, sanayi ve yakacak odunu gibi milyarlarca lira tutan emvali de değerinin çok altında satarak büyük vurguna imza attı. Örneğin tomruğun metreküpünü 100 TL ortalama ile satın alan yandaş şirketler, normal şartlarda o tomruğun metreküpüne 2.500 TL ödeyeceklerdi. Yolsuzluğun büyüklüğüne bakar mısınız? 20 milyon metreküp emvalden söz ediyorum...
Yanan orman alanlarının kendiliğinden yeşermesi için içindeki emvalin bir yıl içinde taşınması/temizlenmesi gerekiyor. Dönemin Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, o günlerde bir yıl geçmeden bu alanları rehabilite edeceklerini söylemişti. TRT’de yer alan habere göre ise yanan orman alanlarından 1 milyar TL gelir elde edilecekti. Oysa orman köylülerini dışlayan ve yandaş firmalara adrese teslim yapılan ihaleler sonrasında bu ayrıcalıklı şirketler, hedeflenen zamanda yanan orman alanlarını temizleyemedi. Şu ana kadar kesilen ağaçlarla temizlenen alan, yanan alanların sadece yüzde 30’u.
Bu nedenle bir yıllık kritik yaşam döngüsü aşılıyor. Ormanların kendiliğinden yeşermesi olanaksız hale geliyor. Firmalar ihtiyaçları kadar emvali kesip fabrikalarda işliyor, kalan ürünleri depo gibi kullandıkları orman alanlarında bekletiyor. Yani hem gereken zamanda temizlik yapılmıyor hem de orman tabanı depo muamelesi gördüğü için verimsiz hale geliyor. Zamanında temizlenmeyen ormanlık alanların yeniden yeşermesi doğal yollarla olamayacağından devletin ağaçlandırma için harcayacağı para misliyle artacak.
