Terör örgütü PKK'nın Suriye topraklarında, Türkiye sınır bölgesindeki tüm tünellerinin imhası için geri sayım başladı. Türk sınır hattı boyunca, PKK'lı teröristlerin silahlarını bırakarak, 30 KM güneye çekilecek. Münbiç'teki terörist grupların derhal şehri boşaltması sağlanacak.
150 saatlik sürenin ardından Türk ve Rus askerler, Suriye'nin Türkiye sınır hattı boyunca 10 KM derinliğinde ortak devriyelere başlayacak.
Soçi zirvesinde varılan Ankara Moskova anlaşmasının en önemli maddesi ise, iki ülke arasında ilk kez bir askeri mekanizma kurulacak. Bu mekanizma, Barış Pınarı Harekatı bölgesindeki askeri hareketliliği kontrol edecek, tahkim edecek ve teröristlere karşı ortak harekat düzenlenmesinin yolu açılacak.
Soçi Mutakabatı'nda her iki ülke, özellikle Suriye'nin toprak bütünlüğünü esas alması. Ülke genelindeki tüm terörist gruplara karşı ortak tavır almayı taahhüt eden mutabakat ile Adana mutabakatına özel atıfta bulundu.
Ululuslararası ilişkiler uzmanları, Ankara ile Moskova arasında varılan mutabakatın, kendi içinde son derece tutarlı ve Suriye için bir dönüm noktası olduğu görüşünde.
İki liderin yaklaşık 7 saat süren görüşmesinin ardından ilk sözü Putin aldı. Görüşmeye ilişkin olarak 'Çok uluslu Suriye halkının parçası olan Kürtlerin hakları ancak böyle savunulabilir. Sayın cumhurbaşkanı ile Suriye'de siyasi sürecin ilerlemesi için atacağımız adımları konuştuk' diyen Putin, şöyle devam etti:
'Astana garantör ülkeleri anayasa komitesinin kurulması için uzun süre çalıştılar, sahadaki durumun komitenin kurulmasını engellememesi takdiriğndeyiz. Suryeli göçmenlerin olabildiğince hızlı bir şekilde ülkelerine dönmeleri gerekiyor. Suriyelileri kabul eden ülkelerin taşıdıkları yük böylece bir hayli hafifleyecektir. Herhangi bir ayrımcılık ve siyasallaştırma ileriye sürmeden diğer ülkeler destek sağlamalı. İkili işbirliğimizi de ele almış bulunuyoruz. Ticaret hacmimizin arttığını gözlemliyoruz. Ulusal paralarla ödemeleri öngören bir anlaşma imzalandı ekimin başında. Sadece Rus Rublesi ve Türk Lirası'nın ticarette kullanılması değil Rus Mil Kartı'nın da Türkiye'yle ticarette kullanılması sağlanacak. Turistik ve çeşitli sektörlerde iş birliğimizden de bahsettik. Askeri teknik alanda işbirliği de gelişiyor. Şu konuda memnuniyetimi dile getirmek istiyorum, uzun bir çalışmadan sonra belli bir karar alındı, dışişleri bakanlarımız bu kararları anlatacaklar. Bu karar bir dönüm niteliğine sahip.'
Liderlerin açıklamalarının ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu, iki ülke arasında mutabık kalınan maddeleri açıkladı:
- Her iki taraf Suriye’nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğünün muhafazasına ve Türkiye’nin milli güvenliğinin korunmasına olan bağlılıklarını teyit ederler.
- Terörizmin tüm şekil ve tezahürleriyle mücadele etme ve Suriye topraklarındaki ayrılıkçı gündemleri boşa çıkarma yönündeki kararlılıklarını vurgularlar.
- Bu çerçevede, Tel Abyad ve Ras Al Ayn’ı içine alan 32 km derinliğindeki mevcut Barış Pınarı Harekatı alanındaki yerleşik statüko muhafaza edilecektir.
- Her iki taraf Adana Anlaşması’nın önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Anlaşması’nın uygulanmasını kolaylaştıracaktır.
- 23 Ekim 2019, öğlen saat 12.00’den itibaren, Rus askeri polisi ve Suriye sınır muhafızları, Barış Pınarı Harekat alanının dışında kalan Türkiye-Suriye sınırının Suriye tarafına, YPG unsurları ve silahlarının Türkiye-Suriye sınırından itibaren 30 km’nin dışına çıkarılmasını temin etmek üzere girecektir. Bu işlem 150 saat içinde tamamlanacaktır. Aynı saat itibarıyla, mevcut Barış Pınarı Harekat alanı sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte Kamışlı şehri hariç Türk-Rus ortak devriyeleri başlayacaktır.
Münbiç ve Tel Rıfat’tan bütün YPG unsurları silahlarıyla birlikte çıkarılacaktır.
- Her iki taraf terörist unsurların sızmalarının önlenmesinin temini için gerekli tedbirleri alacaktır.
- Mültecilerin güvenli ve gönüllü şekilde geri dönüşlerini kolaylaştırmak maksadıyla ortak çalışma yapılacaktır.
- Bu muhtıranın uygulanmasını gözetmek ve koordine etmek amacıyla müşterek bir denetim ve doğrulama mekanizması ihdas edilecektir.
- Taraflar Astana Mekanizması çerçevesinde Suriye ihtilafına kalıcı bir siyasi çözüm bulunması amacıyla çalışmalarını sürdürecek ve Anayasa Komitesi’nin faaliyetlerini destekleyecektir.
Putin'in ardından sözü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aldı. Erdoğan görüşmenin odağında Suriye'deki gelişmelerin bulunduğunu söyledi ancak bunun yanı sıra iki ülke arasındaki ekonomik iş birliğini de ele aldıklarını kaydetti.
Erdoğan, Akkuyu Nükleer Güç Santrali ve TürkAkım projelerinde iş birliğinin sürdüğünü kaydetti ve S-400'ün belirlenen çerçeveler içerisinde teslimatının sürdüğünü ifade etti.
Savunma sanayi alanında çok ciddi adımlar attıklarını belirten Erdoğan, 'Suriye'de barışın ve istikrarın tesisi için gerek ikili düzeyde gerek Astana formatı kapsamında çok ciddi çaba harcıyoruz. Suriye Muhtırası dahil pek çok önemli karara imza attık' hatırlatmasında bulundu.
'İdlib'de nisbi bir sükunetin tesis edildiğini, saldırılarda bir azalma yaşandığını görmek memnuniyet vericidir' diyen Erdoğan, 'Bundan sonraki gayemiz istikrar ortamını kalıcı hale getirmektir' diye konuştu.
'Bugün Sayın Başkan'la görüşmemizde Barış Pınarı Harekatı'ndaki son gelişmeleri ele aldık' diyen Erdoğan, şöyle devam etti:
'Harekatın ana gayesi bölgeden PKK/YPG terör örgütünü çıkarıp Suriyeli sığınmacıların dönüşünü sağlamaktır. Bizim hiçbir zaman ülkenin toprağında, egemenliğinde gözümüz yoktur. Şimdiye kadar sahada attığımız tüm adımları hassasiyetle attık. Biz 350 bini Kürt, 3 milyon 650 bin Suriyeli kardeşine son 8 buçuk yıldır kucak açan bir ülkeyiz. Artık bu kardeşlerimizin vatan hasretini dindirecek adımları atmamız gerekiyor. Bir diğer hedef işte bunu temin etmektir. Harekatla güvenli hale getirebileceğimiz alana öncelikli 1 milyon Suriyelinin yerleşeceğini umuyoruz. İnşallah uluslararası toplumun katkı ve desteğiyle bu planı hayata geçireceğiz. Bugün Sayın Putin'le terörle mücadele, Suriye'de toprak bütünlüğü konusunda tarihi bir mutabakata imza attık. Türkiye ve Rusya Suriye Topraklarında ayrılıkçı hiçbir oluşuma izin vermeyecektir. 150 saat içinde YPG silahları sınır dışına çıkarılacak. 150 saatin sonunda Barış Pınarı Harekatı sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinliğinde Türk Rus devriyeleri başlayacaktır. Tel Fırat ve Münbiç'teki tüm YPG'li teröristler bu bölgenin dışına çıkarılacaktır. Muhtıranın gözetimi için ortak bir mekanizma kurulacaktır. Türkiye ve Rusya Suriye krizinin siyasi çözüme kavuşması için çabalarını sürderecektir. '
6.5 saat süren görüşmenin ardından iki lider kameralar karşısına geçti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bölgedeki anlaşmazlıkların suni bir şekilde körüklendiğini söyledi.
'Suriye'nin kuzeydoğusunda Kürtler ve Suriye arasında kapsayıcı bir diyalog başlatılması gerekiyor' diyen Putin, Anayasa Komitesi'nin 29 Ekim'de ilk toplantısını yapacağını kaydetti. Türkiye'nin güvenlik endişelerini anladığını belirten Putin ayrıca, uluslararası toplumun göçmenlerin dönüşünü desteklemesi gerektiğini söyledi.
'Çok uluslu Suriye halkının parçası olan Kürtlerin hakları ancak böyle savunulabilir. Sayın cumhurbaşkanı ile Suriye'de siyasi sürecin ilerlemesi için atacağımız adımları konuştuk. Astana garantör ülkeleri anayasa komitesinin kurulması için uzun süre çalıştılar, sahadaki durumun komitenin kurulmasını engellememesi takdiriğndeyiz. Suryeli göçmenlerin olabildiğince hızlı bir şekilde ülkelerine dönmeleri gerekiyor. Suriyelileri kabul eden ülkelerin taşıdıkları yük böylece bir hayli hafifleyecektir. Herhangi bir ayrımcılık ve siyasallaştırma ileriye sürmeden diğer ülkeler destek sağlamalı. İkili işbirliğimizi de ele almış bulunuyoruz. Ticaret hacmimizin arttığını gözlemliyoruz. Ulusal paralarla ödemeleri öngören bir anlaşma imzalandı ekimin başında. Sadece Rus Rublesi ve Türk Lirası'nın ticarette kullanılması değil Rus Mil Kartı'nın da Türkiye'yle ticarette kullanılması sağlanacak. Turistik ve çeşitli sektörlerde iş birliğimizden de bahsettik. Askeri teknik alanda işbirliği de gelişiyor.
Şu konuda memnuniyetimi dile getirmek istiyorum, uzun bir çalışmadan sonra belli bir karar alındı, dışişleri bakanlarımız bu kararları anlatacaklar. Bu karar bir dönüm niteliğine sahip.'
