Vatandaşlarım mağdur olmaması için görüşlerine baş vurduğumuz Avukat Armağan Dinlenç şunları söyledi.
Bu konuda bir yasa çıkacağı söylentisi olsa da henüz yasa çıkmadığı halde bu söylentiye güvenerek ya da yasa çıktı sanarak ehliyetsiz olarak 125 cc lik motosiklet kullanımına rastlamaktayız. Gündemdeki yeri nedeniyle dikkat çekmesi ve ilgilileri uyarması bakımından bu başlık en başa konulmuştur. Şimdi de ehliyet ve ceza ile ilgili konulara aşağıda değineceğiz.
Motorlu araçların, motosikletler de buna dahil, sürücü belgesi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sadece sürülmesi değil, sürülmesine izin verilmesi de Karayolları Trafik Kanunu Madde 36 gereği yasaktır.
Aynı madde gereği, sürücü belgesi olmayanların ya da aslında sürücü belgesi olup da mahkeme veya savcılık tarafından sürücü belgesi geri alınanların ve elbette sürücü belgesi tamamen iptal edilmiş olanların ( bunlar sürücü belgesi olmayan sınıfına girer ) trafikte araç kullanmaları halinde idari para cezasına çarptırılmaları söz konusudur. Yukarıda belirttiğimiz gibi sadece kullananlara değil ehliyetsiz araç kullandıranlara ve izin verenlere de plaka üzerinden aynı miktarda ceza verilir.
a) Sürücü belgesi olmayanların,
b) Mahkemelerce veya Cumhuriyet savcılıklarınca ya da bu Kanunda belirtilen yetkililerce sürücü belgesi geçici olarak ya da tedbiren geri alınanların,
c) Sürücü belgesi iptal edilenlerin,
araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde, bu kişilere 1.407 ( 2023 yılı 8.190-TL ) Türk Lirası idari para cezası verilir. Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilir.
Sürücü belgesi almaları zorunlu olmamakla beraber;
Bisiklet, elektrikli bisiklet, elektrikli skuter, motorsuz taşıt ve hayvan sürülmesi için sürücü ehliyeti gerekli değildir. Ancak bunların sürülmesi, kullanılması için mutlaka bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı bulunmaları şarttır. Bu şartın dışında her biri için yaş şartı da bulunmaktadır. Bu yaş aşağıda belirtilmiştir:
|
EHLİYET GEREKTİRMEYEN ARAÇLAR İÇİN ARANAN YAŞ |
|||
|
BİSİKLET |
ELEKTİRİKLİ BİSİKLET |
ELEKTRİKLİ SKUTER |
HAYVAN |
|
11 |
15 |
15 |
13 |
kullananların 11, elektrikli bisiklet ve elektrikli skuter kullananların 15, motorsuz taşıtları kullananlar ile hayvan sürücülerinin 13 yaşını bitirmiş olmaları, bedensel ve ruhsal bakımdan sağlıklı bulunmaları Trafik Kanunu Madde 37 gereği zorunludur. Para cezası 436-TL dir.
SAHİP OLDUĞU EHLİYETİN SINIFI DIŞINDA VEYA SÜRESİ DOLMUŞ OLDUĞU HALDE ARAÇ KULLANILMASI
Sürücü belgesi sahiplerinin, sürücü belgelerinin sınıfına göre sürmeye yetkili oldukları araçların dışındaki araçları sürmeleri Karayolları Trafik Kanunu Madde 39’ göre yasaktır. Sürücüye 700 ( 2023 yılı için 4.060-TL ) Türk Lirası idari para cezası verilir. Yine daha önce de bahsettiğimiz gibi aynı ceza bir de aracı kullanmasına izin verenlere de kesilir. Puan olarak da 20 puan ceza verilir.
Sürücü belgeleri süreli olarak verilmektedir. Bu şekilde yenilenen sürücü belgelerinden harç alınmamaktadır. Geçerlilik süresi dolan sürücü belgesi ile araç kullanan sürücüye 343 ( 2023 Yılı için 1.647-TL ) Türk Lirası idari para cezası verilir ve sürücü belgesi geri alınır. Ceza puanı 20 puandır.
Sürücü sertifikaları, sınıfına uygun sürücü belgelerine dönüştürülmedikçe sahiplerine karayolunda araç kullanma yetkisi vermez. Karayolları Trafik Kanunu Madde 42 son fıkraya göre sürücü sertifikasını sürücü belgesine dönüştürmeden karayolunda araç kullandığı tespit edilen sürücüye 700 ( 2023 yılı için 4.064-TL ) Türk Lirası idari para cezası verilir. Aynı zamanda bu kişilere araç kullandıran araç sahibine de aynı miktarda idari para cezası verilir.
Karayolları Trafik Kanunu Madde 44 gereği, araç kullanırken ehliyetin yanında bulundurulması gerekir. Yetkililer her sorduğunda da gösterilmesi gerekir. Aksi halde 2023 yılı için 951-TL para cezası verilir. Puan cezası da 5 puandır.
Para cezalarına itiraz etmek isteyenler cezayı kesen birimin bulunduğu yer yetkili sulh ceza hakimliğine 15 gün içinde itiraz edebilirler. İtiraz sebebinin ne olduğunu itiraz eden kişi kendi değerlendirebilir. Haksız çıkılması halinde yargılama gideri ödemek zorunda kalınabilir. Cezaya itiraz edilmez de 15 gün içinde ödenirse % 25 indirim uygulanmaktadır. İtiraz halinde bu hak kaybolmaktadır.
Trafik suçunun işlendiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde toplam 100 ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü belgeleri (2) ay süre ile geri alınır ve eğitime tabi tutulurlar.
Aynı yıl içinde ikinci defa (100) puanı dolduran sürücülerin sürücü belgeleri (4) ay süre ile geri alınarak psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar. Muayene sonucunda sürücülük yapmasına engel hali bulunmayanların belgeleri, süresi sonunda iade edilir. Bir yıl içinde üç defa (100) ceza puanını dolduran sürücülerin sürücü belgeleri süresiz olarak iptal edilir. Ölümle sonuçlanan trafik kazalarına asli kusurlu olarak sebebiyet veren sürücülerin sürücü belgeleri ise (1) yıl süre ile geri alınır.
Araç kiraladıysanız kural hatası yaptığınızda ceza araç sahibine kesilmektedir. Bu durum fiilli bir durumdur. Yani kural ihlali yapan aracı o aracın sahibinin kullandığı varsayılmaktadır. Bu durumda aracı kiraya verenlere haksız yere birçok ceza gelmesi söz konusu olacaktır. İşte bu duruma engel olabilmek için aşağıdaki hükümden yararlanılabilir:
TRAFİK İDARİ PARA CEZASI KARAR TUTANAKLARININ DÜZENLENMESİNDE, TAHSİLİNDE VE TAKİBİNDE UYGULANACAK USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK
MADDE 9 - Karayolları Trafik Kanunu gereğince yetkili kılınmış personel tarafından, Karayolları Trafik Kanununun ilgili maddelerinde belirtilen kural ihlallerinde bulunan araçların tescil plakaları üzerinden, araç veri tabanında bulunan bilgisayar kayıtları veya araç tescil dosyasındaki bilgiler esas alınarak sahiplerine cezai işlem uygulanır. Trafik kural ihlalinin yapıldığı aracın ihlal tarihinde kiralandığının, 26/6/1973 tarihli ve 1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanununun Ek 3 üncü maddesi kapsamında genel kolluk kuvvetlerinin denetimine hazır bulundurulan veriler üzerinden tespit edilmesi halinde, cezai işlem kiralayana uygulanır.
