07.04.2012
Evet Bugün İsrail Yahudi tarihinin en büyük bayramını kutluyor.
Hamursuz Bayramı (Pesah-Fısıh) Yahudilerin 400 yıl Mısır'da esarette olduktan sonra Hz.Musa'nın önderliğinde Özgürlüğe kavuşarak Mısırdan çıkışının bayramıdır.
Bu bağlamda Hz.Musa Yahudiler için öncelikle Milli bir lider sonra da 10 emir'i alınca da Dini bir peygamberdir.
8 günlük bu bayram süresince mayalı yiyecekler yenmez ve bunun yerine Hamursuz (Matsa) yenir. Hamursuz bayramında yenmesi gereken 3 esas yiyecek vardır :
Pesah (Kurban eti) , Matsa
(Hamursuz) ve Maror (Marul).
Pesah (Kurban eti) : Tanrı'nın Mısırlılara verdiği 10 ceza'nın 10cusu olan ailelerindeki en büyük erkek evladın ölümü ve Yahudi evlerinin bu cezadan muaf tutulmasının anısı olarak KURBAN eti bu cezadan muaf tutulunduğunu hatırlatmak gayesi ile yenir.
Matsa (Hamursuz) : Yahudiler Mısır'dan çıkarken Firavunun artık gidin demesine istinaden 400 sene esarette oldukları bu ülkeden adeta kaçarcasına çıktılar ,çünkü Firavunun kararını değiştirebileceğini biliyorlardı.Bu nedenle ekmek yapıp maya tutmaya vakit yoktu. Acilen yolluk hazırladılar ve maya tutmadan sadece un ve su karışımını pişirdiler. Bunun anısını hatırlatmak maksadı ile Matsa yani Hamursuz yenir .
Maror ( Marul ) : Yahudilerin Mısır esaretindeki acıları temsilen Marul yenir. Marul ibranice de Maror kelimesi ile ifade edilir ve MAR(Acı) sözcüğü kökenlidir.
Hamursuz bayramı genellikle İbrani takvimine göre Nisan ayı içinde düşer ve bu da bu bayrama BAHAR bayramı denmesini haklı kılar. Purim bayramından tam 1 ay sonra hesaplanan Hamursuz bayramı için İbranice-Ladini karışımı bir tekerleme vardır:
PURİM PURİM LANU
PESAH EN LA MANO
YA VİNO ENVERANO
PARA İR AL KAMPO
Kısaca tercüme etmek gerekirse :
Bize Purim gelince Pesah'ta akabinde geldi demektir.
Yani Yaz geldi ve kırlara gitme zamanıdır. (İlk satır ibranice diger 3 satır ise ladino lisanındadır.)
Geröektende Nisan ayı bahar ve doğanın canlandığı çiçeklerin açtığı bir mevsimdir ve Hamurusuz bayramı doğanın bu canlanışının müjdeleyicisidir.
Dün İsrail genelinde oldukça yoğun bir trafik vardı ve ev kadınlarının tamamı mutfaktaydı. Hamursuz bayramının ilk gecesi SEDER (Düzen) yemeği yenir ve bu yemek yenmeden önce de AGADA (Destan) okunur. Mısır'dan çıkışın hatırasıdır bu.
Bu yemek genellikle bütün aile fertlerinin bir arada olması ile gerçekleşir ve aile büyüklerinin evlerinde müthiş bir yoğunluk yaşanır. Her evde en azından 10 kişi ile 30 kişilik bir mevcut bulunur.
Bunun sonucu olarak yollar bir hengamedir ve bunun ötesinde de gideceğiniz ev'in 3-4 sokak çtesinde park yeri bulmanız şanslı olduğunuzu gösterir. Dün akşam sanırım en şanslı gecelerden birini yaşadık ve hamursuz yemeğine davetli olduğumuz evin kapısının önünde park yeri bulduk.Bu bir mucize idi. Eh Yahudi yaşamı mucizelerle doludur.
Hamursuz sofrası ise her seneki gibi yeterinden fazla yemekler ile doluydu. Masada fazla değildir. Sadece 6 kişiydik , sağolsun ev sahibi arkadaşımız sanki 50 kişiymişçesine yemek imal etti ve yemeklerin çoğu dokunulmadı bile .Yemek zevki lezzetli ve oldukça hoştu.
Unutmamak gerekir ki İsrail'de yaşıyor ve etrafımız bizleri yok etmek ile çevrilmiş düşmanlar ile doludur. Bu nedenle özellikle bayramlarda Güvenlik güçleri ve Polis her yerde gereken güvenlik tedbirlerini almaktan geri kalmazlar. İsrail için en önemli konu halkının güvenliğidir.
Bu bayramın tüm insanlığa barış ve mutluluk getirmesini dilerim.
