Prof. Dr. Ali Osman Özcan

    Kurt imgesi ve kurt kültü, Türk kültürlü halklarda yaygındır. Türklerin kurda gösterdikleri saygı ve kurttan korkma inançları avcı, ormancı, göçebe ve çiftçi halklarda yaygındır. Kurdun çiftçilerin ve çobanların hayvanlarına zarar vermesi yüzünden çiftçiler önlem almak zorunda kaldıklarından, onun zararını azaltma yöntemleri de geliştirmişlerdir. Kurda bazı yerlerde canavar adı da verilmektedir. Canavar; yabani, yırtıcı, cana kıyıcı hayvan anlamına geldiği gibi; acımasız, kötü ruhlu, zalim insan anlamında kullanılmaktadır. Can alıcı anlamı da vardır.
Göçebe ve çiftçilerin hayvanlarına musallat olan kurt, ağzı bağlandığında can alamaz. Dolayısıyla çiftçiler hayvanlarını korumuş olurlar.
Köylüler abdest alıp namaz kıldıktan sonra, üç kez ayetel-kürsi okuduktan sonra kaybolan hayvanlarının bulundukları ve bulunacakları yeri tahmin ederek sınırlarının adını söyleyip bu sınırlarının dışındaki canlıların sınır içindeki hayvanlara zarar vermemesi için dua ederler. Bu davranışa kurtağzı bağlama denir. Çiftçiler ve köylüler bu tür etkinliklerle kurdun vereceği zarardan kurtulacaklarını düşünürler. Şayet hayvanlar kurt tarafından öldürülmemişse kurdun ağzını bağladıklarına inanırlar. Hayvanları kurt yemişse yapılan duanın tutmadığına hükmederler. Her iki açıklama türü de Türk kültürlü halkların geleneklerinde vardır. Kurt hayvanları yediğinde hayvan sahibi talihinin kötü olduğuna ve yıkıcı güçlerin açgözlülüğü yüzünden hayvanlarını kaybettiğini düşünebilir.
Kurtağzı bağlama deyimi gerçekliğin yıkıcılığıyla yüz yüze gelmekten kaçınmayı da ifade eder. Gerçeklikle yüzleşmenin acılığı bireysel, toplumsal ve evrensel düzleme kadar insanoğlunun kaderiyle mücadelesini gösterir. Bazı işe yaramaz önlemler kurtağzı bağlama gibi görülebilir. Toplumsal değişmenin çok hızlı olduğu günümüzde özgürlük hülyası peşinden koşup yalnızlıklarıyla baş başa kalan insanlar da kurtağzı bağlama davranışı gibi eylem ve etkinlikleri kurtuluş yolu olarak görebilirler. Kendi afet, felaket ve sefaletlerinin faturalarını günahsız kurda kesebilirler.
İnsanların merhamet duygularını harekete geçirmek için çok değişik yöntemler sergileyerek ceplerini doldurmak isteyenler külyutmaz kurtağzı bağlayıcılar olarak adlandırılabilirler. Kurtağzı bağlayan kişi, gerçekten kendi düşünce yapısında haklıdır. Yapacak bir şeyi yoktur. Varsayımsal çıkarımları, onu kendi iç dünyasında huzur ve güven ortamına taşır. Fakat her işte kurtağzı bağlamaya kalkmak, toplumu çöküşe götürür.
Siyasi tiyatroda kurtağzı bağlamaya kalkanlar siyaset kurtlarını engelleyemezler.
Siyaset kurtlarının ağzını bağlamak “ayetel kürsi” ile olacak bir şey değildir. Eski kült günlerinden kalan davranışlar günümüz kültüründe tarihsel çöplüğe atılacak atıklar olarak görülür. Ancak denize düşen insanın yılana sarıldığı gibi çaresizliğe düşen insanlar da kurtağzı bağlamaktan medet umabilirler.
 Siyaset kurtlarının ağızları ilham pırıltılarıyla dolu olduğundan, bağlam dışında da konuşsalar, onların bu konuşmaları toplumu ikna ettiği kadar inandırabilir de. Kurtağzı bağlayanlar günümüzün yeni yoksun tipleridir. Yoksulluk sadece maddi alanda olmaz. Manevi alanı da bomboş olan insanlar vardır. Onların hayal gücü sadece kurtağızlarını bağlamaya kadar ulaşabilir. Onların hayal güçlerine hitap edip kandıranlar geleneksel davranışlara çağrı yaparlar. Geleneksel davranışları yapmak insana güven verir. Çünkü geleneği olmak bir servete gönderme yapar. “Geleneği olmayanın geleceği de olmaz” sözü üzerinde geleneğin geleceği belirsizlikten kurtardığı inancı vardır.
Birisinden beklenmeyen iyi bir davranış görüldüğünde “Hangi dağda kurt öldü?” denir. Ölen kurdun bile bir iyiliğe vesile olması kurdun geleneksel kült inancı içindeki yerini de göstermektedir. Kurdun ölümü düşmanlığın ortadan kalkması dostluğun ortaya çıkışına gönderme yapar. Yine “Azrail’in danasını kurt yemez” deyimi içinde kurdun ölümden korktuğuna işaret vardır. Azrail’in danasını yemek kurt için ölüm fermanını imzalamak demektir. Danasının intikamını Azrail bir gün alacaktır. Azrail’in kurdun ağzını bağlama gibi bir endişesi yoktur. Kurdun ağzını bağlamaya çalışanlar bir yerde güçsüzlüklerini de sergilemekte ve buna çok değişik yöntemlerle tepki vermektedirler. Siyaset kurtları da Azrail’i çok iyi tanıdıklarından tedbirli ve temkinli olmayı ön planda tutmak zorundadırlar. Aklımızı başımıza alıp kurtağzı bağlamanın hayatımızı yönlendirmede fazla bir etkisi olmadığını bilmemiz gerekir.
Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.