Covıd19 ilaç geliştirme çalışmalarında hayvan deneyi safhasına geçiliyor
TÜBİTAK COVID19 Türkiye Platformu’nda yürütülen on farklı ilaç projesinden birinde görev alan Prof. Dr. Serdar Durdağı, virüse karşı ilaç yeniden konumlandırma çalışmalarının devam ettiğini belirterek, “Sanal tarama ve in vitro biyokimyasal testlerde başarılı olan molekülleri biyolojik etkinlik ve bu testlerde de başarılı olacakları in vivo hayvan deneyleri safhalarına geçireceğiz” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın aşı açıklamasının ardından gözler ilaç çalışmalarına çevrildi. TÜBİTAK COVID19 Türkiye Platformu ilaç araştırmalarında görev alarak çalışmalarını yürüten Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi (BAU TIP) Biyofizik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serdar Durdağı, devam eden ilaç projesinin son durumu hakkında bilgi verdi.
“Sanal Taramalar Sonucunda Bazı Önemli Moleküller Elde Ettik”
Pandemi döneminde hızlı bir şekilde tedavide kullanılacak ilaç tarama ve belirleme çalışmalarının devam ettiğini söyleyen Prof. Dr. Serdar Durdağı, “Öncelikle farklı hastalıkların tedavisinde kullanılan onaylı ilaçların COVID19 tedavisinde kullanılma potansiyelleri için sanal ilaç yeniden konumlandırma (drug repurposing) çalışmalarına başladık. Bu molekül kütüphanelerini ve farklı hastalıkların tedavisinde klinik aşamalarda olan küçük molekül kütüphanelerinden 15 binden fazla küçük molekülü COVID19’da 3 farklı önemli hedef protein ile bilgisayar-destekli moleküler simülasyonlar ile etkileştirerek bu proteinlere diğerlerine göre daha güçlü bağlanan molekülleri belirledik ve belirlediğimiz 30’dan fazla molekülü in vitro ortamda biyokimyasal testlere tabi tuttuk. Bu testlerde başarılı olan molekülleri biyolojik etkinlik ve bu testten de başarılı olacakları in vivo hayvan deneyleri safhalarına geçireceğiz.” dedi.
Anti-Kanser Moleküllerin Makine Öğrenmesi Kullanılarak Belirlenmesi
COVID19 dışında küçük molekül kütüphanelerinin farklı hastalıklarda taranması çalışmalarının da devam ettiğini belirten Prof. Dr. Serdar Durdağı, COVID19 çalışmalarının dışında yürüttüğü ilaç geliştirme çalışmaları hakkında da önemli açıklamalarda bulundu. Durdağı, “Gliomalar beynin en sık görülen tümörlerindendir. Devam eden TÜBİTAK destekli Türkiye-Güney Kore ikili işbirliği projemizde malign gliomaya karşı yeni hit moleküllerin belirlenmesi için makine öğrenmesi algoritmaları ve moleküler modelleme tekniklerini birleştireceğiz. Bu amaçla, derin öğrenme temelli makine öğrenme algoritmalarını kullanarak yeni modeller geliştireceğiz ve farklı küçük molekül veritabanlarını bu modellerde tarayacağız. Bu projede FDA onaylı ilaçlar ile birlikte Güney Kore Liken Araştırma Enstitüsü'nden liken ikincil metabolit kütüphanesi’ni de tarayarak etkin molekülleri sanal taramalar ile bularak in vitro biyolojik etkinlik testlerine alacağız.” şeklinde konuştu.
Moleküler Modelleme Çalışmaları Alzheimer Ve Parkinson Hastalıklarının Tedavisinde Fayda Sağlayacak
Durdağı, “Bu çalışmalar dışında özellikle nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde hedeflenen önemli bir protein ailesi olan G protein kenetli reseptör (GPCR) ailesinden proteinlerin küçük moleküller ile olan etkileşimlerinde yapısal ve dinamik özelliklerindeki değişimleri de atom düzeyinde inceleyerek bu proteinlerin çalışma mekanizmalarını moleküler simülasyonlar ile açıklamaya çalışıyoruz. Bu çalışma sonuçları ile proteinlerin çalışma mekanizması daha iyi aydınlatıldığından bu proteinleri hedefleyen yeni ilaç adaylarının bulunması da kolaylaşıyor” dedi.
