BM'den Türkiyi ile dayanışma çağrısı
Afetin devasa maliyetini ortaya koyan UNDP, geçim kaynakları, kamu hizmetleri ve kültürel mirasın restore edilmesini hedefleyen 31 proje için 550 milyon ABD Doları tutarında fon çağrısı yaptı.
Ankara, 27 Mart 2023 – “Sürdürülebilir toparlanma için yol haritası”nı ortaya koyan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), uluslararası donörlere, Şubat depremlerinin yarattığı yıkımın ardından yeniden inşa çabalarında Türk Hükümeti ve halkına yardım etme fırsatını sundu. Türkiye’nin güneyinde 110.000 km2’lik alanda büyük yıkım yaratan afet, 50.000’i aşkın insanın hayatını kaybetmesine, 3,3 milyon insanın (bölge nüfusunun %20’sinden fazlası) yerinden olmasına ve 301.000’i aşkın binanın yıkılmasına yol açtı.
UNDP’nin çağrısı, 20 Mart günü Brüksel’de toplanan ve Türkiye’de deprem yanıtını desteklemek için 6,5 milyar ABD Dolarının taahhüt edildiği uluslararası bağışçılar konferansının hemen ardından geldi.
Konferansta UNDP, BM, AB ve Dünya Bankası’nın desteğiyle Türk Hükümeti tarafından yapılan, afetin mali etkisini analiz eden “Türkiye Deprem Toparlanma ve Yeniden İmar Değerlendirmesi (TERRA)” raporundaki bulgular da sunuldu. Raporda, depremlerin yarattığı hasar ve zarar toplamı 103,6 milyar ABD Doları olarak tahmin ediliyor.
“Yıkım eşi benzeri görülmemiş boyutlarda” diyen UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, “İşte bu nedenle, küresel donörlerden de eşit derecede eşi benzeri görülmemiş taahhütler bekliyoruz” şeklinde konuştu.
UNDP, TERRA raporunun bulgularına dayanarak, kurum olarak Türkiye’de uygulamayı teklif ettiği toparlanma ve yeniden inşa çabalarının bir parçası olarak finansman aradığı 31 “daha iyi yeniden inşa” projesinden oluşan bir öneri hazırladı. Projeler, konutlar ve altyapının fiziksel olarak yeniden inşasının yanı sıra, geçim kaynakları ve sosyal hizmetlerin de canlandırılmasını hedefliyor.
“Yeniden inşa salt tuğla ve harç değildir, yaşamları ve geçim olanaklarını da içerir” diyen Vinton sözlerini şöyle sürdürdü: “İnsanların düzenli gelir getiren güvenli istihdama; sağlık hizmetleri ve eğitim gibi kamu hizmetlerine; alışveriş, dinlenme ve sosyalleşme olanaklarına ihtiyacı var. Yani bir an önce normal yaşama dönmeye ihtiyaçları var. Biz UNDP olarak bölgede, toparlanma ve yeniden inşa çabalarının merkezine insanı koyan projeler üzerinde çalışmaya devam ediyoruz.”
Donörlerin değerlendirmesine sunulması hedeflenen UNDP girişimlerinin arasında ayrıca, yerel kimlik ve turizm alanında toparlanmanın temelini oluşturan kültürel mirasın korunması, enkazın güvenli biçimde kaldırılması ve yönetilmesi ve malzemelerin geri dönüştürülerek yeniden inşa başladığında yeniden kullanılmasına yönelik projeler de var.
Vinton daha önce 4-10 Mart 2023 tarihlerinde deprem yıkımına uğrayan Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Şanlıurfa ve Samandağ’ı ziyaret etmiş, UNDP ortağı kuruluşlar, yerel yönetimler ve iş dünyası liderleriyle görüşmüştü.
