Şeker fiyatları daha da artabilir | Piyasalar karıştı

Türkiye'de 33 şeker fabrikasının büyük bölümü özelleştirilmesinin ardından piyasalar uluslararası spekülatörlerin at oynadığı alan haline geldi. 3 yıl öncesine kadar yıllık 20 milyon ton pancarın üretildiği Türkiye'de rekolte son iki yıldır beklenenin altında gerçekleşirken, şeker üretiminde kullanılan çok sayıda ara maddenin uluslararası fiyatlarının artması, zamları da tetikledi. Eski Bakan Ekrem Pakdemirli döneminde açıklanan tartışmalı pancar ve şeker üretimi rakamlarının ithalat ile birlikte gerçek dışı olduğunu belirten uzmanlar "Türkiye neredeyse 15 yıl sonra ilk kez Ekrem Pakdemirli'nin bakanlığının son dönemlerinde yurt dışından şeker aramaya, ithal etmeye başladı. Bakan Pakdemirli, Türkiye'de şeker üretiminin 3.1 milyon ton olarak açıkladığı üretim oranının çok geride olduğu, ithal şeker taşıyan gemilerin limanlara yanaşmaya başlamasıyla ortaya çıktı" görüşünde.

SON BEŞ YILIN ZİRVESİNDE

Şeker, en büyük ihracatçı ülke olan Brezilya’nın tedarikinin azalacağı endişeleriyle Londra’da beş yılın zirvesine yükseldi.

Beyaz şeker vadelileri New York’ta yüzde 3.3 yükselirken ham şeker de değer kazandı. Ham petrolün üç ayın zirvesine yakın seyretmesinin de Brezilya’daki değirmenlerin etil alkol üretimine yönelerek şekerdeki fiyat artışına katkıda bulunabileceği değerlendiriliyor.

Bu arada Bloomberg HT'de yer alan habere göre, cuma günü yayımlanan bir veri fon yöneticilerinin beyaz şeker için beklentilerini son 15 ayın zirvesine çıkardığını gösterdi.

Geçtiği bir bilgi notunda, “Brezilya’daki üreticilerin etanol üretimini şekere tercih etmesiyle makro tablo olumlu görünüyor” diyen ADM Investor Services International, “Brezilya şeker üretimi yatırımcıların kararları üzerinde etkili olurken piyasa biraz daha iyileşmeye hazırlanıyor” ifadelerini kullandı.

Beyaz şeker Londra piyasasında 2016 Ekim ayından beri en yüksek seviyesini gördükten sonra yüzde 2.4 yükselişle ton başına 591.90 dolardan işlem gördü. Ham şeker de New York piyasasında yüzde 2 değer kazandı.

TÜRKİYE'DE ŞEKER İTHALATINA SIFIR GÜMRÜK

2018’de 25 şeker fabrikasından 10’u satıldı. Türkşeker, 2021’de Türkiye Varlık Fonu’na devredildi. Pancar ekim alanları azaldı. Destek alamayan üretici alandan çekildi. Pancar ekim alanları 2021’de 3.3 milyon dekara geriledi. Artan girdi fiyatları nedeniyle sözleşmeli şeker pancarı üreticisi sayısı 93 bine kadar düştü. 2020’de 21 milyon ton olan üretim, kuraklığın da etkisiyle 2021’de 19.5 milyon tona geriledi. Üretimdeki düşüş ve yanlış politikalar şeker fiyatlarına artış olarak yansıdı. İktidar ise fiyatları düşürebilmek için ithalat kararı aldı.

Resmi Gazete'nin 27 Mayıs 2022 tarihli sayısında yayımlanan karar ile 400 bin ton kamış veya şeker pancarı ithalatında gümrük vergisi ve varsa ek mali yükümlülükler sıfır olarak uygulanacak.

Karar kapsamında düzenlenen ithal lisansları 15 Ekim 2022 tarihine kadar geçerli olacak.

Karar çerçevesinde tespit edilen tarife kontenjanının dağıtım yöntemi ile başvuru ve kullanım usul ve esasları Ticaret Bakanlığı'nca yayımlanacak tebliğle belirlenecek.