Sigaraya neden zam yapıldı? Maliyet çarpanı tiryakiyi yaktı
Ekonominin bozulan dengeleri tiryakinin sırtına sarıldı. Sigaraya bir yıl içerisinde 3. kez yapılan vergi zamları tiryakileri çileden çıkarırken, Yeşilay'cı AK Parti kurmayları, Erdoğan'ın tütün karşıtı söylemleriyle olayı tatlıya bağlamaya çalışıyor. Sigara zammını maliyet çarpanında meydana gelen kuruşluk çarpanla açıklamaya çalışan vergi uzmanları ise işin teknik kısmını açıklama yarışında. Türkiye'nin en pahalı sigarası 18.5 TL olurken, satış fiyatı üzerinden ödenen vergiginin 15.67 liraya çıkması kafaları karıştırıyor.
SEÇİM BİTTİ ZAMLAR BAŞLADI
Petrol ürünlerini dolar kurundaki harekete bağlayan maliye, dövizin düşmesine rağmen indirim için eline sayaçlara bir türlü atmazken Çay Kur ürünlerine geçtiğimiz ay yüzde 15, Doğalgaz fiyatlarına ise yüzde 14.97 oranında zam faturalara çoktan yansıdı. Serbest piyasada şekerin fiyatı yüzde 16 oranındaki zamma rağmen enflasyon rakamlarını düşük tutmayı başaran hazine, yeni gelir kalemleri yaratmak için tiryakinin alışkanlığına göz dikti.SİGARA FİYATI NEDEN KATLANIYOR?
Sigarada perakende satış fiyatına bağlı vergilendirme sistemi 'mali çarpan' etkisi yaratıyor. 'Mali çarpan' vergi ya da maliyet artışlarının perakende fiyatlara katlanarak yansıması sonucunu doğuruyor. Şu anda çarpanın mevcut seviyesi 9,3 olarak hesaplanıyor. Dolayısıyla, 1 kuruşluk bir maliyet artışının perakende fiyata yansımasının 9,3 kuruş tutarında olabiliyor. Buna göre, maktu vergide temmuz başında gerçekleşen 0,0339 TL’lik artışın, perakende fiyatlara yansımasının ortalama 0,32 TL tutarında olması gerekiyordu.Sigara vergi sisteminde Ocak ayında gerçekleşen değişiklikler kapsamında nispi vergi yüzde 63’ten yüzde 67’ye çıkarılmıştı. Bu 4 puanlık artış yine mali çarpan sebebiyle, ortalama fiyattaki bir üründe yaklaşık 4 TL fiyat artışına neden olmaktaydı. Bu vergi artışının yaklaşık yarısı yani 2 TL’si fiyatlara yansımıştı. Temmuz’da gerçekleşen maktu vergi artışı ile birlikte ortalama fiyattaki bir üründeki toplam vergi etkisi 2,5 TL olarak hesaplanıyordu.İLK VERGİ ZAMMI YIL BAŞINDA GELMİŞTİ
Gelir İdaresi tarafından Sigara ve alkol ürünlerine Temmuz ayında sessiz sedasız Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) zammı gelmesinin ardından sigara şirketleri yılbaşından bu yana beklenen zamları yapmaya başladılar.Sigaraya yılbaşında yapılan değişiklik ile ÖTV zammı gelmiş bu değişiklik sonunda sigara şirketlerinin maliyeti paket başına 4 TL artmış ancak sadece 2 lira zam yapmışlardı. Temmuz’daki kanun gereği yapılan zammın ardından ise 50 kuruşluk daha vergi artışı gerçekleşmişti. İşte sigara şirketleri şimdi bu zamları tüketicilere yansıtmaya başladı.
TİRYAKİ'NİN VERGİ LEVHASI
Bugün bir şirket fiyatlarını 2 ile 3 lira arasında artırdı. Diğerleri de sırada. Zam tutarı 2 ile 3 lira arasında değişecek. Böylece şu anda 15.50 liraya satılan çok bilinen bir marka sigaranın fiyatı 18.5 liraya çıkacak. Bu tutarın 12.39 lirası nispi vergi, 2,82 lirası maktu vergi ve 2,82 lirası da KDV olacak. Yani 18.5 lira verdiğimiz bir paketin 15.67 lirasını vergi olarak ödeyeceğiz.
