Neş'eli ol hayatı yaşa: Mozaik yazısı bilim dünyasını şaşkına çevirdi
Hatay'da devam eden arkeolojik araştırmaladda 2 bin 400 yıllık, Roma mozaiğinin üstünde yazılanlar bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Şimdiye kadar dönemin krallarına ve ünlü komutanlara ithafen yazılan övgü dolu sözlere inat mozaiğin üzerinde günümüz duvar yazılarına benzeyen cümleler çıktı.
Birkaç gündür yazılı ve görsel medyada sürekli manşetlerde Hatay’da bundan 2 bin 400 sene önce, Roma döneminde yapıldığı ve üzerinde eski Yunanca “Neş’eli ol, hayatını yaşa” sözlerinin yazılı olduğu söylenen bir mozaik bulundu haberi geçmekteydi. Haberturk'ten Murat Bardakçı bugünkü yazısında mozaiğin üstünde Neş’eli ol, hayatını yaşa” yazmadığını ortaya koydu.
Hatay’da ortaya çıkartılan mozaik sadece bizde değil, yabancı basında da yer buldu. Uzmanlar ve konuya âşina olanlar, mozaiğin üzerinde eski Yunanca ile yazılmış olan ve “Neş’eli ol, hayatını yaşa” mânâsına geldiği söylenen ibareleri üç günden buyana tartışıyor...
EV Mİ, İMARETHANE Mİ?
Eski Grekçe’yi bilenler, yazılanların bu şekilde tercüme edilmemesi gerektiğini söylüyorlar. Klasik arkeoloji gruplarında, mozaiğin aslında üç parça olduğunu, her parçanın üzerindeki yazıların birbirini takip ettiğini ama en sağdaki parçanın tahrip olduğunu, dolayısı ile ortadaki ve soldaki panelin üzerindeki yazıların tercümesi ile yetinileceğini söylüyor ama bu iki parçadaki ifadelerin “Neş’eli ol, hayatını yaşa” mânâsına gelmediğini anlatıyorlar.
FANÎ DÜNYEVÎ ZEVKLER...
Aynı yabancı uzmanlarına göre, mozaikte “Neş’eli ol, hayatını yaşa” ifadesi bulunmamakta, bambaşka şeyler söylenmektedir ve ifadenin tamamı, tahrip olmuş olan en sağdaki panelde bulunması gereken yazının diğer cümlelerin siyakından hareketle tahmini ile şu şekilde olmalıdır:
DERİN BİR MANA ÇIKTI
“Bütün dünyevî zevkler fânîdir. Bu evde hayır işlemek maksadıyla sunulan yemeği gözardı edip kaçırdığın ve sadece karnını beleşe doyurmak maksadıyla geldiğin takdirde alacağın sadece ölümlü bir ruhun bir anlık zevki olur”.
Batı’daki Eski Yunan ve Roma uzmanı epigraflar, yani kitabe uzmanları, mozaiğin üzerindeki yazılar ile ilgili olarak işte böyle düşünüyorlar... Bu ifade, o devirdeki hikmet sahiplerinden birinin yine o zamanlarda meşhur olan bir sözü olabilir.
Mozaiğin zengin evinin mutfağında değil, Batı’da şimdi “Salvation Army”denen hayır faaliyetlerinin yapıldığı bir başka mutfağın duvarında bulunması da benim aklıma daha yatkın geliyor.
Metni bizim epigrafların mı, yoksa yabancı kitabe uzmanlarının mı doğru okuyup yorumladıkları eminim yakında ortaya çıkacaktır.
