Hangi benler tehlike sinyali veriyor?

Güneþin ultraviyole ýþýnlarý, A ve D vitaminlerini açýða çýkardýðýndan özelikle çocuklarýn kemik geliþimi için gereklidir. Ayrýca sedef hastalýðý, egzama ve akne tedavisi için de güneþ faydalýdýr. Ancak artýk güneþin zararlarý, yararlarýndan çok daha fazla görülüyor. Yerleþtikleri tabakalara göre Bazo Cellular veya Spino Cellular diye adlandýrýlan iki cilt kanseri tipi, yüzde 90 oranýnda güneþe fazla maruz kalanlarda görülüyor. Belki de bu yüzden en çok balýkçý ve çiftçilerde görülüyor. Yuvarlak, zeminleri kabarýk ve iyileþmeyen yaralar seklinde kendini gösteren bu tür kanser tiplerinde erken taný ve tedavi hayat kurtarýcý olabilir. Bir de yine güneþin tetiklediði, genelde koyu renk benler üzerinden geliþebilen Malign Melanom adýný verilen kanser türü vücudun en hýzlý yayýlan kanserleri arasýndadýr. Genellikle güneþin tetiklemesiyle ortaya çýkan bu cilt kanseri türünde yine cerrahi tedavi ve kemoterapi kullanýlan yöntemler arasýndadýr. -       Benlerin yazýn tehlikesi neden artar? Bir benin kansere dönüþebilmesi için bir travmaya uðramasý gerekir. Bu travmalarýn baþýnda güneþ geliyor. Bu nedenle yazýn kansere dönüþme riski artar. Güneþ dýþýnda avuç içi, ayak tabaný, sutyen tokasý, iç çamaþýrý lastiði gibi yerlere denk gelen benler sýklýkla sürtünme yada kopmalara baðlý olarak travmaya uðrar. Bu tip benlerin aldýrýlmasý gerekir.  Güneþ ýþýnlarý benlerin kansere dönüþebilme riskini artýrýr.  Özellikle ani ve yüksek dozdaki güneþ çok önemlidir. Özellikle yanýk yapacak boyutta kýzarma, soyulma gibi durumlar, deri kanserine dönüþme riskini artýrýr. Hücre tipini bozarak atip yaratýr. Özellikle koyu renk melanin içeren benlerde daha fazla risk bulunur. Hücre yapýsý bozulunca kanser riski de artar. Güneþ ýþýnlarýndan özellikle ultra viyola A ýþýnlarý daha riskli ýþýnlardýr. Ne yazýk ki kullandýðýmýz güneþ koruyucular da ultra viyole B ýþýnlarýna göre belirlenmiþ faktörler yer alýr. Güneþ koruyucu kullanýrken üzerinde “Ultra viole A ve B’den korur” yazmasý gerekir.  -       Ne yapmak gerekir? Öncelikle 11.00 ile 16.00 arasý güneþe çýkmamak gerekiyor. Bu saatler dýþýnda da dermatoloðun önerdiði güneþ koruyucularý kullanýlmalý. Açýk renk cildi olanlar ya da ailesinde melonom öyküsü olanlar senede bir defa kontrolden geçmeli. Ayak tabaný, el ayasý ve iç çamaþýr lastiði ya da sutyen tokasý temas eden yerlerdeki koyu renk benleri aldýrýlmalý. -       Hangi ciltler tehlike altýndadýr?  ·        Koyu renk beni olanlar ·        Ailesinde melonom öyküsü olanlar ·        Yoðun þekilde güneþe maruz kalanlar ·        Geçirilmiþ güneþ yanýðý öyküsü olanlar ·        Açýk tenliler - Taný nasýl konuluyor? Çýplak gözle ya da dermatoskop isimli cihazla muayene yapýlýr. Sonra da benin çýkartýlmasýna ya da biyopsi alýnýp alýnmamasý gerektiðine karar verilir. Risk faktörü saptanýr. Risk olsa da benin erken dönemde çýkartýlmasý hastalýðýn tedavisi için yeterlidir.  Bu belirtiler varsa hemen doktora! ·        Ben aniden büyüdüyse  ·        Konturlarý düzensizleþtiyse, þekli bozulduysa  ·        Rengi kuzguni siyah yani koyu siyaha döndüyse  ·        Subjektif belirtiler eþlik ediyorsa (Yanma, kaþýnma, aðrý)