ANKARA (CÝHAN)- SETA Vakfý, Milli Eðitim Bakanlýðý (MEB) ve Yükseköðretim Kurulu (YÖK), yurt dýþý öðrenim-araþtýrma bursu kazanan bursiyerlerin yaþadýklarýný sorunlarý tek tek tespit etti. Araþtýrma kapsamýnda, hem MEB hem YÖK burslarý ile ilgili olarak toplamda 32 bursiyerle görüþüldü. Bursiyerlerin çoðunluðu, verilen burs miktarýnýn asgari geçimi saðlamak için bile yetersiz olduðunu dile getirdi. Raporda, öðrenimine ABD´de devam eden bir bursiyerin ve kendisi gibi evli olan birçok bursiyer arkadaþýnýn eðitim kalitesine bakmaksýzýn yaþam masraflarýnýn `ucuz´ olduðu eyaletleri tercih ettikleri yer aldý. SETA Vakfý´ndan Sedat Gümüþ ve Veysel Gökbel, `2023 Ýçin Akademisyen Yetiþtirme Çabalarý: MEB ve YÖK Yurt Dýþý Lisansüstü Burslarý´ baþlýklý bir analiz hazýrladý. Analizde, YÖK ve MEB yurt dýþý öðrenim-araþtýrma burslarýndan yararlanmýþ ve yararlanmakta olan bursiyerlerle görüþmeler yapýlmýþ ve bu programlarla ilgili mevcut sorunlar tespit edilerek, bu sorunlarýn çözümüne yönelik öneriler geliþtirildi. MEB yurt dýþý eðitim bursu kapsamýnda 2012 yýlýnda açýlan bin 475 kontenjana 5 bin 390 kiþi baþvurdu. Bunlardan bin 271´i bir programa yerleþtirilirken 204 kontenjan boþ kaldý. YÖK´ün 1987´den beri yürüttüðü burs kapsamýnda 1987-2012 yýllarý arasýnda yurt dýþýna çýkan toplam 3 bin 967 kiþiden 506´sý geri dönmedi, 272´si ise istfa etti. 2 bin 618 kiþi ise burs programýný baþarýyla tamamlayýp geri döndü.Araþtýrmacýlar, MEB yurt dýþý lisansüstü eðitim bursundan halen faydalanmakta olan toplam 12 bursiyerle e-posta yolu ile altýsý halen burstan faydalanan toplam 10 MEB bursiyer ile YÖK yurt dýþý araþtýrma burslarýndan faydalanmakta olan veya daha önce faydalanmýþ olan toplam 10 kiþi olmak üzere, toplam 32 bursiyerle yüz yüze veya telefonda görüþmeler yaptý. Katýlýmcýlardan, bursu kullandýklarý süre içerisinde veya eðitimlerini tamamladýktan sonra ne gibi sorunlarla karþýlaþtýklarý ve bu sorunlarýn çözümüne yönelik önerilerini ortaya koymalarý istendi.BURSÝYERLERÝN EÞ VE ÇOCUKLARININ SAÐLIK SÝGORTASINDAN MAHRUM OLMASI BÜYÜK BÝR SORUNMEB bursu ile yapýlan görüþmelerde þu eksiklikler tespit edildi: Yurt dýþýnda lisansüstü öðrenim yapýlacak alanlara kaynaklýk eden lisans alanlarý oldukça dar bir perspektifle belirlenmiþ. Ataþeliklerdeki eleman ihtiyacý ve iþ yoðunluðu nedeniyle birçok öðrencinin maaþlarýnýn yatýrýlmasýnda ve üniversite harçlarýnýn ödenmesinde sorunlar yaþanmakta. Öðrencilere saðlanan burs miktarlarýnýn herhangi bir eyalet veya þehir ayrýmý yapýlmadan ayný miktarda olmasýnýn getirdiði bazý zorluklar yaþanmakta. Bursiyerlerin, burs aldýklarý sürece herhangi bir kamu çalýþaný statüsüne sahip olmamasý ciddi bir sorun. Bursiyerler, özlük haklarýnýn kötü olmasýný, eþ ve çocuklarýnýn saðlýk sigortasýndan mahrum olmalarýný ciddi bir sorun olarak görmekte.YÖK´ün saðladýðý araþtýrma burslarýndan faydalanan araþtýrmacý bursiyerler ile yapýlan görüþmelerde ise þu sorunlarýn önplana çýktýðý görüldü: Araþtýrmacýlarýn birçoðu yurt dýþýna çýkmadan önce kendilerine hiç bir ön bilgi saðlanmadýðýndan þikâyet ediyor. Araþtýrmacýlarýn birçoðunun ciddi dil sorunu yaþadýklarý, hatta bazýlarýnýn bu burslarý sýrf dil öðrenmek amacý ile kullandýklarý anlaþýldý. YÖK´ün, bu burslar kapsamýnda ciddi bir takip mekanizmasý yok. Araþtýrmacýlar, aldýklarý bursla geçimlerini ancak karþýlayabildiklerini, yurt dýþýnda bulunduklarý sürede kurs, seminer, konferans benzeri herhangi bir akademik faaliyete katýlamadýklarýný belirtiyor.Çalýþmada her iki burs kapsamýndaki mevcut sorunlar ve muhtemel çözüm önerileri, katýlýmcýlarýn ifadeleri ve kendi görüþ ve tecrübeleri çerçevesinde ortaya konuldu. Çözüm önerileri þu þekilde sýralandý: MEB, bursiyerlerinin özlük haklarý kapsamlý bir þekilde yeniden ele alýnmalý, bursiyerlerin, iliþkilendirildikleri üniversitelerle etkili bir iletiþim kurmalarý saðlanmalý, yurt dýþý burslarý cazip hale getirmek için zorunlu hizmet süreleri azaltýlmalý, bursiyerlerin yurt dýþýnda geçirdikleri süreler resmi hizmetten sayýlmalý, yurt dýþý eðitim burslarýna baþvuru koþullarý deðiþtirilmeli, yurt dýþý eðitim burslarýna daha çok adayýn baþvurmasý saðlanmalý. CÝHAN