• BIST 100

    9951,65%1,11
  • DOLAR

    35,94% 0,22
  • EURO

    37,13% -0,56
  • GRAM ALTIN

    3306,95% 0,34
  • Ç. ALTIN

    5351,06% 0,41

12 Eylül 1980 | Kanlı darbenin üstünden 44 yıl geçti

Türkiye'yi kaosa sürükleyen terör örgütlerinin kanlı eylemlerini bahane ederek yönetime el koyan 12 Eylül cuntası geride hala tartışılan sorunlar yumağı bırakarak tarihe gömüldü.

Gündem 12.09.2024 10:08:00
12 Eylül 1980 | Kanlı darbenin üstünden 44 yıl geçti

12 Eylül 1980 | Kanlı darbenin 44'ncü yılı


 

Türkiye tam 44 yıl önce yönetime el koyan Kenan Evren cuntasının sesiyle güne uyandı. Yurt genelinde sokağa çıkma yasağı ilan edilirken, askeri birlikler insan avına çıktı. Gözaltında işkencelerden 175 kişi can verirken, 'doğal ölüm' olarak açıklanan çok sayıda kişinin de işkence ile hayatını kaybettiği ortaya çıktı. Tam 300 gün süreyle İstanbul'da gazeteler yayın yapamadı. İdamlar, ağır hapis cezaları, siyasi yasaklar; kabus dolu günler devam ederken Yunanistan NATO'ya Ankara'nın onayı ile geri döndü. Gerici yapılanmaların önü askerler eli ile açıldı. ABD'nin en yakın adamı Turgut Özallı yıllar, Türkiye'nin batıya dönük yönünü Ortadoğu bataklığına doğru adım adım sürükledi.

Türkiye'nin demokrasi tarihinin kara lekesi olarak görülen birçok aydının ve sosyalistin tutuklandığı, ülkeden göç etmek zorunda kaldığı 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 44 yıl geçti.

Türkiye'de Demokrasiye Vurulan Darbe ve Sonuçları

12 Eylül 1980 tarihinde Türkiye, demokrasiye ağır bir darbe vurulmasıyla karşı karşıya kaldı. Bu darbe, ordunun belirlediği "Bayrak Harekatı" isimli plan çerçevesinde gerçekleştirildi. Ordu komutanlarına 11 Temmuz 1980'de harekete geçilmesi emri verilmişti; ancak, hükümetin güvenoyu alması nedeniyle plan ertelenmişti. 12 Eylül'de ise darbe, sabaha karşı hayata geçirildi.

Milli Güvenlik Konseyi'nin Yönetimi

Darbe sonrası, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren liderliğindeki Milli Güvenlik Konseyi (MGK) tüm yetkileri elinde tuttu. MGK, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'dan oluşuyordu. Bu isimler, anayasayı kaldırarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni (TBMM) feshetti ve antidemokratik faaliyetlere hız verdi.

Sıkıyönetim ve Sosyal Yapının Çökertilmesi

Sıkıyönetim ilanı sonrası, sivil toplum kuruluşları hedef alındı; Türk Hava Kurumu, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay dışındaki birçok dernek kapatıldı. Siyasi partilere kilit vurularak, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit Hamzakoy’a, Necmettin Erbakan ve Alparslan Türkeş ise Uzunada'ya sürgüne gönderildi. Bu süreçte, siyasi yasaklar getirildi.

İdamlar ve İnsan Hakları İhlalleri

Darbeciler, birçok idam kararı aldı. 9 Ekim 1980’de sol görüşlü Necdet Adalı ve ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi. Ayrıca, 17 yaşındaki Erdal Eren'in idamı da gerçekleştirildi. Eren'in idam kararı, Yargıtay tarafından iki kez iptal edilmesine rağmen, MGK tarafından onaylanarak 13 Aralık 1980’de infaz edildi. Kenan Evren’in Eren için söylediği "Asmayalım da besleyelim mi?" ifadesi, darbecilerin insan hakları ihlali konusundaki tavrını net bir şekilde ortaya koydu.


Darbenin Bilançosu
Darbenin geride bıraktığı tablo 'resmi rakamlara’ göre şöyle:

• Gözaltına alınanlar: 650.000

• Fişlenenler: 1.683.000

• Açılan dava sayısı: 210.000

• Sıkıyönetim mahkemelerinde yargılananlar: 230.000

• Vatandaşlıktan çıkarılanlar: 14.000

• Toplam 644 cezaevindeki hükümlü-tutuklu : 52.000 (1990'da kalanlar)

• Açlık grevinde ölenler: 14

• Kaçarken vurulanlar: 16

• Çatışmada öldürülenler: 74

• Doğal ölüm raporu verilenler: 73

• ‘İntihar' ettiği bildirilenler: 43

• İşkence sonucu öldürülenler: 171

• Cezaevlerindeki gazetecilerin aldığı ceza toplamı: 3.315 yıl 3 ay

• İstanbul gazetelerinin yayın yapamadığı gün sayısı: 300 gün

• Silahlı saldırıda öldürülen gazeteciler: 3

• Basın özgürlüğünü kısıtlayan yasa sayısı: 151

• Yasaklanan yayın sayısı: 927

• Yasaklanan film sayısı: 927

• Haklarında idam cezası istenenler: 7.000

• Ölüm cezası verilenler: 517

• Askeri Yargıtay'ın onayladığı idam cezası: 124

• Dosyası Meclis'te bulunan idam hükümlüsü: 259

• İnfaz edilen idam cezası: 50
 


Astrolog Hilal Saraç tutuklandı

Kapalı Çarşı'da kara para operasyonu

Doğal süt ve yoğurt nasıl anlaşılır?

Şanlıurfalı vatandaş eşine dayak atma özgürlüğü istedi

Türkiye’de Ev Gençleri Sayısı Hızla Artıyor!

İstanbul Modern'de “Sanat Yolunda” eğitimleri başlıyor

Google Haritalar’ın 20. yılında en çok incelenen lokasyonlar açıklandı

Afetlere karşı hazırlıklı olmak kolektif korkuyu azaltıyor!

YETEV Bursluluk ve Kabul Sınavı Başvuruları Devam Ediyor

Sigara Bağımlılığına Karşı Etkili Çözüm: Biorezonans Yöntemi

Doğru Antifiriz Kullanımının Püf Noktaları

Göknur Sevgililer Günü için söyleyecek

TEKNOFEST Dikey İnişli Roket Yarışması Başvuruları Devam Ediyor

Savunma Sanayinde Güç Birliği

Beste Acar'ın telefonundan çıkan böceğin sırrı!

AKOM'dan İstanbul ve çevresi için fırtına uyarısı

Pınar Gültekin Cinayeti | Yargıtay kararına itiraz

Fahir Atakoğlu belgeselinin ilk gösterimi yapıldı

Mahmut Tuncer'in Kayınvalidesi Yüksel Özsoy hayatını kaybetti

Prof. Dr Şengör'den korkutan uyarı

Çiğdem Bayrak Tör neden tutuklandı?

Deprem bölgesinde 'Rezerv Alan' kabusu

Bahis dolandırıcılığına dikkat

Kız Kardeşim Projesi Yeni Yıldızlarını Arıyor

Her 6 Saniyede 1 Kişi Diyabet Nedeniyle Hayatını Kaybediyor

Yenidoğan Çetesi doktoru İlker Gönen intihar etti

Bağırsaklarınız Gerçekten "İkinci Beynimiz" mi?

EY Jeostratejik Görünüm 2025 raporu yayımlandı

Dengesiz beslenme psikolojiyi bozuyor

TEKNOFEST Kuşağı Engelleri Ortadan Kaldırmak İçin Çalışıyor

Yükleniyor

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 21 18 0 3 32 57
2.Fenerbahçe 21 16 2 3 33 51
3.Samsunspor 22 13 5 4 13 43
4.Eyüpspor 21 11 4 6 15 39
5.Göztepe 21 10 7 4 13 34
6.İstanbul Başakşehir 21 9 7 5 9 32
7.Beşiktaş 20 8 4 8 8 32
8.Kasımpaşa 21 6 5 10 -3 28
9.Alanyaspor 21 7 7 7 -3 28
10.Rizespor 21 8 10 3 -10 27
11.Trabzonspor 20 6 6 8 10 26
12.Gazişehir Gaziantep 21 7 9 5 -3 26
13.Antalyaspor 21 7 10 4 -16 25
14.Konyaspor 21 6 9 6 -6 24
15.Sivasspor 21 6 10 5 -9 23
16.Kayserispor 20 3 9 8 -20 17
17.Bodrum FK 21 4 13 4 -14 16
18.Hatayspor 22 1 14 7 -19 10
19.Adana Demirspor 21 2 17 2 -30 5
1.Galatasaray 21 18 0 3 32 57
2.Fenerbahçe 21 16 2 3 33 51
3.Samsunspor 22 13 5 4 13 43
4.Eyüpspor 21 11 4 6 15 39
5.Göztepe 21 10 7 4 13 34
6.İstanbul Başakşehir 21 9 7 5 9 32
7.Beşiktaş 20 8 4 8 8 32
8.Kasımpaşa 21 6 5 10 -3 28
9.Alanyaspor 21 7 7 7 -3 28
10.Rizespor 21 8 10 3 -10 27
11.Trabzonspor 20 6 6 8 10 26
12.Gazişehir Gaziantep 21 7 9 5 -3 26
13.Antalyaspor 21 7 10 4 -16 25
14.Konyaspor 21 6 9 6 -6 24
15.Sivasspor 21 6 10 5 -9 23
16.Kayserispor 20 3 9 8 -20 17
17.Bodrum FK 21 4 13 4 -14 16
18.Hatayspor 22 1 14 7 -19 10
19.Adana Demirspor 21 2 17 2 -30 5

YAZARLAR