Doğru Pişirme Teknikleri Nelerdir ?
Tükettiğimiz besinlerin doğru seçilmesinin haricinde; hazırlanması, pişirilmesi ve saklanması da vücudumuzdaki yansımalar üzerine etkilidir. Pişirme yöntemlerinin glisemik indeks üzerine olan etkileri ise özellikle diyabet hastaları için oldukça önemlidir. Glisemik indeks, besinlerin kan şekerine olan etkisini gösterir. Glisemik indeksin etkileri, bağırsaktan sindirimi ile eşzamanlı olduğu için besinlerin sindiriminin hızlı olması yüksek glisemik indeks yanıtı oluşturur ve kan şekerini çok daha hızlı yükseltir. Bu sebeple yüksek glisemik indeksli gıdaların tüketilmemesi önerilir. Sağlıklı Yaşam Danışmanı Neslihan Sipahi,'' Doğru besinler, doğru şartlarda hazırlanmadığında beklenilenin dışında etkiler gösterebilmektedir. Bunlar üzerine birçok araştırma yapılmış ve doğru pişirme teknikleri belirlenmiştir. Sağlıklı pişirme yöntemleri yemeklere göre değişse de genel olarak haşlama, fırında pişirme ve ızgara en çok önerilen yöntemlerdendir.''dedi.
Haşlama yöntemi; Özellikle diyabetliler ve sağlıklı beslenen kişiler için oldukça uygun bir pişirme yöntemidir. İlave bir yağ veya sos içermediğinden besinin kendi suyu ve normal su ile işlem görür. Fakat haşlama yönteminde dikkat edilmesi gereken şey, besinlerin haşlandıkça glisemik indeksinin artmasıdır. Bu sebeple nişastalı besinlerin (örn: patates) haşlama süresinin kısa tutulması önerilmektedir. Bazı ülkelerde nişastalı besinlerden daha fazla verim almak için yarı haşlama yöntemi uygulanır. Yiyeceklerin kaynar suya atılarak normalden daha kısa bir süre haşlanması işlemidir. Haşlama suyunun dökülmemesi vitamin ve mineral kaybını önlemek için önemlidir.
Izgara yöntemi; Özellikle et-tavuk-balık vb gıdalar için iyi bir pişirme alternatifidir. Bu pişirme tekniğinde besinler, önceden ısıtılmış yağsız tava veya ızgara üzerinde pişirilir. Fakat sağlıklı pişirmeyi sağlayabilmek için; besinlerin doğrudan ateş ile temas etmemesine, ızgaranın dumanına maruz kalmamasına, kullanılacak tavaların hijyenik ve sağlam olmasına, pişirilen et grubu besinin orta-az pişmiş olmasına ve yüksek ya da kısık ateşle değil orta ateşte tam kıvamında pişirilmesine dikkat edilmelidir. Bu şartlarda hazırlanan yiyecekler mühürlendiği için vitamin-mineralleri içinde kalır ve besin ögesi kaybı engellenmiş olur.
Fırınlama yöntemi; Yine diyetlerde en çok önerilen pişirme tekniklerinden biridir. Izgara yöntemiyle benzer olarak vitamin ve mineral kaybı gerçekleşmez, besin ögesi kaybı yaşanmaz. Bu yöntemde hazırlanan besinler, uygun bir ısıda fırında pişirilir ve yemeye hazırlanır. Patates üzerinde glisemik indeks açısından yapılan araştırmalarda ise haşlanmış, ezilmiş, kızartılmış patatese kıyasla fırında pişirilen patatesin glisemik indeksinin daha düşük olduğu saptanmıştır. Besinlere uygulanan ısının minimumda tutulması ve yağ oranlarının azaltılarak pişirilmesi daha sağlıklı yiyecekler elde etmek için oldukça önemlidir. Fırın ısısı mutlaka pişirilecek yiyeceğe göre ayarlanmalıdır.Besinlerin pişirilmeden önce suda bekletilip suyunun dökülmesi, besinlerin soslanması, piştikten sonra ezilmesi ve kızartma gibi çok yağlı yöntemlerle pişirilmesi besinlerin glisemik indekslerini yükseltir ve sağlıksız tüketilmesine sebep olur. Kızartma işlemi ile yapılan bir araştırmada özellikle kızartılan besinler soğuduktan sonra glisemik indekslerinde yükselme olduğu saptanmıştır. Tüm bunlar sonucunda diyete uygun besinlerin seçiminden sonra mutlaka doğru pişirme tekniği ile pişirilmesinin diyet üzerine olumlu etkileri olduğu söylenebilmektedir.
