Miras | Norveç, Travma, Aile, Ahlak | Kitap
Refah toplumu olarak bilinen Norveç’te aile içi saklı kalmış bir travmanın yıllar sonra babanın ölümü ile ve ailenin miras paylaşımındaki tutumlarıyla anne ve kardeşler arasında gelişen olaylarla ortaya çıkmasını anlatan eser, aile içi sırların nasıl bir travma haline gelebileceğini, buna karşı tavır alırken ne kadar ahlak çizgisinin dışına çıkılabileceğini anlatıyor.
Miras adlı eser; Yazar Vigdis Hjorjth tarafından Norveç’te yayınlanan ve o toplumda çok tartışılan aile ilişkilerinin travmatik etkilerini insan psikolojisiyle harmanlayarak olayın kurgusu içinde çok iyi dile getiren çalışma, 2021 yılında Dilek Başak tarafından başarıyla dilimize çevrildi, Siren Yayınları tarafından yayınlandı. Aile içindeki bir miras meselesini bütün aile ilişkilerini sorgulayarak ve aile için bazı üstü örtülmüş yaralara geniş yer ayırarak ele alıyor. Kahramanımız dört kardeş ve anne ve babasının arasında duygusal geliş gidişleri yaşadığı travmatik duygu durumu ve sürüp giden ilişki ağıyla bu süreci anlatıyor.Eser, Norveç edebiyatını önde gelen kitaplarından olup dilimize de çevrildiği günden bu yana okurların tavsiye ettiği bir eser olmuş. Konuşulmayan bir yarayı anlatıyor, aile ilişkilerine duygusal psikolojik açıdan ışık tutuyor. Ailenin küçük yaşta evden ayrılan büyük kızı olan yazar, iki kulübenin dört kardeş arasında bölünmesi hikayesini anlatırken çok geride kalmış aile içi bir travmaya karşı aile bireylerinin takındığı tavrı sorguluyor. Edebiyat eleştirmeni olan yazar aile üyeleriyle her irtibatında derinlerdeki duygusal yaralarıyla yüzleşiyor. Küçük yaşta yaşadığı ensesti kabullenmeyen anne ve kardeşlerinden uzaklaşma gerekçesi olarak şu anlamlı ifadeyi kullanıyor; ‘bana yaptıklarından dolayı bana tahammülleri yoktu’….Hayatı boyunca bu travma ile bazen yüzleşerek bazen yok sayarak yürümeye çalıştığını ifade ederken tüm canlıların ilk vazifesi dayanmaktır diyerek yolunu çiziyor. Yazar kitapta, insanların sorunlarla acılarla ve yıkımlarla ilgili tavırlarından ahlakçı olmak üzerine de çıkarımlar yapmış. Bir travmayı karşıdakinin kendi yaşadığı daha büyük bir travmayla teselli etme çabasına da hepimizin gerçeklerinden yola çıkarak bir eleştiri getiriyor.
Aileden ayrı olunan yıllar evlilik hayatı, çocuklar edebiyat eleştirmeleri, tiyatro değerlendirmeleri ve duygusal iniş çıkışlara pisikiyatrist ziyaretleriyle geçerken vefat etmiş babasına hitaben; her nerdeysen artık üzerine bir çizgi çekerek travmayı geride bırakmak yolunu seçiyor.
Aile içi yaşadığı yaralarını güncel gelişmelerle paralel anlamlandırmaya çalışıyor. Saraybosna savaşı sırasında Avrupa’da insanlar katledilirken eğitimli kozmopolitlerin gerçeğe tosladıkları üzerine değerlendirmelerde bulunarak medeniyet bir kenara bırakıldı. İnsanoğlu vahşi içgüdüleriyle hem de Avrupa coğrafyasında yine karşı karşıya geldi. Başbakanın iyi olmak tipik bir Norveçli olmaktır dediği ülkenin de neleri bastırıp neleri reddettiğini sorgulamayı öneriyor. Aile içi travmalara ve bunun en büyüğü olan enseste dair vakalarda delilin olmadığı ve bunu kabullenmenin herkes için çok zor olduğu da bir tarafın lafına karşılık diğerinin ki sözleriyle anlatılıyor. Aile ile yüzleşmek bütün aileyi o travmatik ortamın içine sokuyor bunun sonucu da; anne babasının kapısını açmayan çocuklar ve birbirleriyle görüşmeyen kardeşler…Yüzleşmek ve geçmişe çizgi çekmeye giden yolda bağışlamayı da sorguluyor, verdiği cevap; Bağışlamak mı değil tabi bu kolay değil ama yazarın söylediği gibi unutuşun denizine atmak bu belki iyileştirir….Okuyucu için değerli bir yaşam tecrübesi içeriyor Miras adlı eser; Norveç’ten dünyaya…..
