Temel’ e sormuşlar “
evleneceğin kadının güzel mi olmasını istersin, aptal mı olmasını istersin?”
Temel anında cevabı yapıştırmış “güzellik geçicidur daa”
***
“
Aptallığın Temel Yasaları” nı araştıran
Carlo M. Cipolla’ya göre; tarih birtakım insanların bazı tutum ve davranışlarıyla diğer insanları etkilemesi sonucu oluşuyor.
Cipolla yeryüzünde dört çeşit insan olduğunu söylüyor.
Saf, haydut, zeki ve aptal insanlar…
***
Saf insanlar, kendilerine zarar verdikleri halde başkalarına yarar sağlayanlar.
Haydut insanlar, kendilerine yarar sağlarken, başkasına zarar verenler.
Zeki insanlar, hem kendilerine hem başkalarına yarar sağlayanlar.
Aptal insanlar, kendilerine hiçbir yarar sağlamadan, hatta bazen zarara uğrayarak, başkalarına illa ki zarar verenler…
***
Fizik kuralları gibi, aptallığın temel kurallarını açıklıyor Cipolla:
1-Her zaman ve kaçınılmaz olarak çevremizde dolaşan aptalların sayısını azımsama yanılgısına düşeriz.
Geçmişte mantıklı ve zeki sandığımız insanların tartışmasız bir şekilde aptal oldukları birdenbire ortaya çıkabilmektedir.
Aptallık tekrar tekrar veya nöbetler halinde sergilenebilmektedir.
İnsanlar inatla aptallığını sürdüren, en elverişsiz şartlarda ve zamanlarda, birdenbire ve beklenmedik şekilde beliriveren aptallar yüzünden sıkıntıya uğramakta ve sınırlandırılmaktadır.
2-Herhangi bir insanın aptal olma özelliği aynı kişinin herhangi bir karakter özelliğinden bağımsızdır.
3-Aptal olmayanlar, her zaman aptalların zarar verme potansiyellerini küçümser. Aptal olmayanlar, aptallarla bir şekilde bir ilişki kurmanın, onlarla bir araya gelmenin pahalıya patlayacağını unuturlar.
4-Aptallık öngörülemez ve kestirilemez. Aptal o yüzden dört çeşit insan sınıfı içinde(saf-haydut-zeki-aptal) en tehlikelisidir.
Zeki insan zeki olduğunu biliyordur. Haydut haydut olduğunun bilincindedir. Saf kendi saflık duygusunun içinde boğulup kalmıştır. Ama aptal, aptal olduğunu bilmez. Bu da onun yıkıcı eylemine daha büyük güç, etki ve üretkenlik kazandırmasına kuvvetle yardımcı olur.
Zekinin, haydudun, safın nasıl davranacağı az çok tahmin edilip, önden tedbir alınabilir, ama aptalın ne yapacağı tahmin edilemez. Zira aptal hangi olay karşısında nasıl davranacağını kendisi de bilmez.
***
Einstein diyor ki
“İki şey sonsuzdur, insanoğlunun aptallığı ve evren. Fakat ikincisinden o kadar emin değilim.”
***
Bizim
Temel’i,
Carlo Cipolla’yı,
Einstein’ı aynı yargıda birleştiren bu hastalık araştırmalara göre anadan doğma değil, sonradan olma.
***
O yüzden aptallığı besleyen kültürel koşulları ortadan kaldırmak gerekiyor.
(Kaynak:Carlo M.Cipolla;Neşeli Öyküler-Çeviren:Tülin Altınoba,Tarih Vakfı Yurt Yayınları)
