260 yıllık tarihi camiide restorasyon skandalı
Tarihi eserleri restorasyon adı altında tahrip eden sözde restoratör şirketlerin neden olduğu faciaya bir yenisi daha eklendi. Zerafetiyle ünlü İstanbul Üsküdar'da bulunan
Abdullah Ağa Camii'nin minaresindeki 259 yıllık güneş saatine badana yapıldığı ortaya çıktı. Tarih araştırmacısı Mehmet Dilbaz, 'İstanbul için klasik hale gelen bir restorasyon faciası ile burada karşı karşıyayız' dedi.
Üsküdar'ın Kısıklı Mahallesi, Minare Sokak'ta bulunan
Kısıklı Abdullah Ağa Camii, Bostancıbaşı Abdullah Ağa tarafından yaptırıldı. Yapım tarihi tam olarak bilinmeyen cami, 1892 yılındaki depremde büyük bir tahribata uğradı. 1927'de yeniden inşa edilen camide, 2014 yılında ise restorasyon çalışmaları başladı. Tek minareli ve iki şerefeli, duvarları kagir ve çatısı ahşap olan caminin açılışı, çalışmaların bitmesinin ardından 2016 yılında yapıldı. Caminin minaresinin altında bulunan ve 1762 yılında çizilen güneş saatine badana yapıldı. Akademisyen, Tarihçi ve Teolog Dr. Fatih Köse, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, 'İnsan nereye boya badana yaptığına dikkat etmeli ya da başında bir uzman olup ona yol göstermeli. Cahilce bir müdahale. Yakından ve dikkatle bakarsanız bunun bir güneş saati olduğunu görebilir, Osmanlı Türkçesi biliyorsanız ve konuya aşinaysanız okuyup bilgi sahibi olabilirsiniz' ifadelerine yer vererek duruma tepki gösterdi.
YİNE BİR RESTORASYON FACİASI
Tarih araştırmacısı Mehmet Dilbaz ise 'Maalesef ki yine İstanbul için klasik hale gelen bir restorasyon faciası ile burada karşı karşıyayız. Kısıklı Abdullah Ağa Camii'nde, ya da Cağaloğlu'ndaki sübyan mektebinde yaşanan konu bizim restorasyon yapmayı tam olarak bilmediğimizi gösteriyor. Çünkü tarihi eseri koruma bilincinde olmayan restoratör, mimar ya da işçilerin elinden çıkan bu tip işler, tarihi kıymetlere geri dönüşü mümkün olmayan hasarlar bırakıyor. Çok iyi teknolojiye sahip olabilirsiniz, bu işi çok iyi bilen ekiplere sahip olabilirsiniz. Fakat eğer tarihi eserin aslında neyi barındırdığı, duvarında ne olduğu, o duvardaki güneş saatinin nasıl çalıştığını bilmeyen mimarlar, işçiler, mühendisler ile çalışıyorsanız ortaya çıkan sonuç maalesef Kısıklı'daki Abdullah Ağa Camii'nin üzerine badana yapılması ya da Cağaloğlu'ndaki sübyan mektebinin kıpkırmızı bir yağlı boya ile boyanmasına neden oluyor' dedi.
TARİHİ ESERLERİMİZİ HIZLA KAYBEDERİZ
Her yapılan telafi uygulamasının, tarihi eserlerin dokusuna zarar verebileceğini dile getiren Dilbaz, 'Bunlar elbette ki telafi edilebilir ama her yapılan telafi, her yapılan dönüştürme çabası bu tarihi eserlerin dokusuna, yerine konulamayacak zararlar veriyor. Bazen bu kumlamayla yapılıyor ve bu kitabenin üzerindeki yazılar okunmaz hale geliyor. Yapılması gereken şey tarihi eser bilincini biraz daha artırmak ve bu tipten restorasyonlarda sadece bu konuya bakan özel müteahhitlerle çalışmak, işi profesyonellerine bırakmak. Yoksa bu mantıkla, elimizde kalan tarihi eserlerimizi hızla kaybederiz' diye konuştu.
1762 SAFER AYINDA ÇİZİLDİ
Güneş saatinde 'Eser-i Şâmî-zâde, kad resemehu Yahya, Fi sene 1176 S.' yazısı yer alıyor. Günümüz Türkçesi ile bu ifadeler, 'Şamlıoğlu'nun eseridir. Yahya da 1762 senesi Safer ayında çizmiştir/resmetmiştirö anlamına geliyor. Güneş saatinin en alt köşesinde 'Zuhr'; ortasında ise 'Asr' yazıyor. Zuhr öğle; Asr ise İkindi demek. Asr yazısının karşısında ise 8 rakamı var. Bu sisteme göre akşam saat 12'de olurken, öğle vakti ise 4'e rastlıyor.
