Yeni seçim sisteminde hangi parti ne kadar oy alıyor

Daraltılmış bölge simülasyonları seçimlerde MHP’nin milletvekili sayısında düşüş yaşayacağını ortaya koyarken, Ak Parti ve CHP’nin milletvekili sayısında büyük bir değişiklik olmayacağını gösterdi. Sistemle bütün partiler kazanıyor, MHP'nın kaybettiği yeni sistemde BDP ve AK Parti vekil sayısını artırıyor.

Milliyet Gazetesi bugün, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından hafta başında açıklanan demokratikleşme paketinde yer alan seçim sistemlerinden biri olan yüzde 5 baraj ve daraltılmış seçim bölgesine ilişkin coğrafi yakınlıklar ve nüfus projeksiyonlarını da dikkate alarak simülasyon hazırladı. 2011 seçim sonuçları dikkate alınarak hazırlanan simülasyona göre, Ak Parti milletvekili sayısını 350’ye çıkaracak, BDP ise daha düşük oy almasına karşın MHP’den daha fazla milletvekili çıkarmış olacak. Simülasyona göre, 19 seçim çevresine ayrılan İstanbul’da 87 milletvekilinin 57’sini Ak Parti, 30’unun ise CHP kazanacak. MHP ve BDP ise bu kentte milletvekili çıkaramayacak. MHP, Balıkesir, Bursa gibi kentlerde de önceki sisteme oranla daha az milletvekili çıkarabilecek.

İstanbul’da 19 bölge
Daraltılmış bölgeye yönelik Milliyet’in hazırladığı simülasyon İstanbul’u 3, 4 ve 5 milletvekili çıkarabilecek şekilde 19 bölgeye bölüyor. Hazırlanan simülasyona göre Ak Parti İstanbul’da 57, CHP ise 30 milletvekili çıkarabiliyor. 2011 seçimlerinde İstanbul’da 7 milletvekili çıkarabilen MHP ve 3 milletvekili çıkaran BDP’nin milletvekilleri de Ak Parti ve CHP arasında bölüşülüyor. Simülasyona göre CHP, bu kentte bir önceki seçimlere göre 2, Ak Parti ise 9 milletvekili daha fazla çıkarabiliyor. Simülasyonun İstanbul’u böldüğü 19 bölge ve bu bölgelerde partilerin çıkardığı milletvekilleri şöyle:
* Kadıköy: CHP 3, Ak Parti 1
* Üsküdar-Beykoz: Ak Parti 3, CHP 2
* Ümraniye-Çekmeköy: Ak Parti 4, CHP 1
* Şile-Pendik-Tuzla: Ak Parti 4, CHP 1
* Adalar-Maltepe-Sancaktepe: Ak Parti 3, CHP 2
* Sultanbeyli: Ak Parti 3, CHP 1
* Kartal: Ak Parti 2, CHP 1
* Kağıthane-Şişli: Ak Parti 3,CHP 2
* Beşiktaş-Sarıyer-Beyoğlu: CHP 3, Ak Parti 2
* Fatih-Eyüp: Ak Parti 3, CHP 2
* Arnavutköy-Büyükçekmece-Silivri-Çatalça-Beylikdüzü: Ak Parti 3, CHP 2
* Küçükçekmece: Ak Parti 3, CHP 2
* Bağcılar: Ak Parti 4, CHP 1
* Sultangazi-Başakşehir: Ak Parti 3, CHP 1
* Gaziosmanpaşa-Bayrampaşa: Ak Parti 4, CHP 1
* Esenler-Güngören: Ak Parti 4, CHP 1
* Bahçelievler: Ak Parti 3, CHP 1
* Avcılar-Esenyurt: Ak Parti 3, CHP 2
* Bakırköy-Zeytinburnu: Ak Parti 2, CHP 1

Ankara’da Ak Parti önde
Simülasyonun 7 bölgeye ayırdığı Ankara’da ise Ak Parti 18, CHP 11 ve MHP 3 vekil çıkartıyor. Parlamentoda Ak Parti 17, CHP 10 ve MHP 4 Ankaralı milletvekili ile temsil ediliyor. YSK, son seçim döneminden bu yana Ankara’nın milletvekili sayısını bir artırma kararı almıştı.

İzmir’de de iki parti
Simülasyona göre İzmir’de de MHP vekil çıkaramıyor. İzmir’deki milletvekilleri ise 14’ü CHP ve 12’si Ak Parti şeklinde dağıtılıyor.

CHP Anadolu’da eriyor
Simülasyona göre CHP, halen milletvekili çıkarabildiği Konya, Kayseri, Kahramanmaraş, Malatya ve Sakarya’daki milletvekillerini ise Ak Parti’ye kaptırıyor. Ancak CHP, büyük kentlerden kazandığı vekilliklerle 135 milletvekiline ulaşıyor.

MHP 4. parti
Simülasyon, MHP’nin milletvekili çıkarabildiği bazı yerlerde milletvekili çıkaramayacağını, daha fazla milletvekili çıkardığı yerlerde ise bu sayının düşeceğini gözler önüne seriyor. Bu nedenle halen parlamentoda 52 milletvekiliyle temsil edilen MHP vekil sayısını 30’a düşürüyor.
Simülasyon, BDP’nin Adana ve İstanbul’da vekil çıkaramayacağını, buna karşın Diyarbakır ve Mardin’de milletvekilli sayısını artıracağını gösteriyor. BDP 35’e çıkararak parlamentodaki 3. parti oluyor.

Sistem nasıl uygulanacak?

Tartışmaya açılan Dar Bölge Seçim Sistemi ise ülkeyi 550 seçim çevresine bölecek. Böylece bir seçim çevresinde en yüksek oyu alan parti ya da bağımsız aday milletvekili seçilebilecek. Bu sistemin uygulandığı Birleşik Krallık’ta 2010’da yapılan milletvekili seçimlerinde oyların yüzde 36’sını alan Muhafazakar Parti, parlamentodaki sandalyelerin yüzde 49’unu kazanmıştı. Oyların yüzde 29’unu kazanan İşçi Partisi ise sandalyelerin yüzde 41’ini almıştı. Seçimi yüzde 23 oy ile üçüncü sırada tamamlayan Liberal Demokrat Parti ise sandalyelerin sadece yüzde 9’unu alabilmişti. Ancak bu yöntem “ülke barajı” uygulamasını ortadan kaldırdığı için seçim çevrelerinde siyasi ittifaklara da zemin hazırlayacak. Partiler farklı seçim çevrelerinde aday göstermeyerek fiilen başka partileri desteklemiş olabilecek.
Değerlendirmeler bu yöntemle Ak Parti’nin yüzde 49 oy oranıyla parlamentonun yüzde 70’ine yakın bir çoğunluğuna sahip olabileceğine işaret ediyor. Coğrafi olarak 550’ye bölünmenin hangi kriterlere göre yapılacağı belli olmadığından, bu sistemin önceki seçimlerin sonuçlarına göre uyarlanması zor. Örneğin Ankara Çankaya’da güçlü olan CHP, Çankaya’nın bir bölümü ile bir başka ilçenin bir bölümü birleştirilerek bir bölge oluşturulduğunda buradan güçsüz çıkabilecek.