Çocuğunuz Huzursuz Bacak Sendromu Yaşıyor Olabilir
Çocuklarda görülen ve dikkatle takip edilmediğinde büyüme ağrıları ya da hiperaktiviteden kaynaklanan hareketlilik olarak görülen Huzursuz Bacak Sendromu hakkında merak edilenleri Hastane Derindere Nöroloji Bölümü Uzmanı Dr. Pelin Duman anlattı.
Hareketsizlik, bacaklardaki rahatsızlık hissini artırıyor
Uykuda hareket bozuklukları içinde en sık görülen Huzursuz Bacaklar Sendromu; kişinin genellikle istirahat halinde bacaklarında ve nadiren kollarında ortaya çıkan nahoş hissiyatı rahatlatmak için dayanılmaz bir şekilde hareket ettirme isteği duymasıdır. Hastaların çoğu bacaklarındaki rahatsız edici hisleri tarif etmekte güçlük çeker. Sıklıkla uyuşma, gerilme ya da karıncalanma şeklinde tarif eder. Bu kramptan çok farklı bir histir ve bacaklardan çok baldırlarda hissedilir.
Hareketsiz şekilde oturmak ve yatmak, bacaklardaki rahatsızlık hissini artırır. Bacakları hareket ettirmek ve germek ise yakınmaları geçici bir süre için azaltır. Bu nedenle hastaların birçoğu uykuya dalmakta zorlanır, iyi uyuyamama sonucu gün içinde çok yorgun olabilirler. Yine bu nedenle mesleki ve sosyal yaşamları aksayabilir. Gün içi uykululuk hali Huzursuz Bacak Sendromunun yaratığı sorunlardan sadece biridir. Uzun süreli oturmaları gereken sinema, tiyatro ve iş toplantılarında da güçlük çekerler. Huzursuz Bacak Sendromu kalitesiz uykuya neden olması ve uyku bölünmelerine yol açması nedeniyle anksiyete ve depresyona yol açabilir.
Ailesinde Huzursuz Bacak Sendromu olan çocuklar risk altında
Ülkemizde her 100 kişiden üçünde görülen hastalığın kendiliğinden gerilemesi gebelik gibi bazı özel durumlar dışında nadirdir. Sıklıkla altta yatan bir neden bulunmaksızın yıllar boyunca aynı seyirde gider. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Özellikle ailesinde Huzursuz Bacak Sendromu bulunan çocuklarda da görülme ihtimali yüksektir. Bazen çocuklardaki bu yakınmalar ‘büyümeye bağlı ağrılar’ olarak nitelendirilir. Bazen de bu çocuklara yanlışlıkla halk arasında ‘hiperaktif’ olarak bilinen ‘dikkat eksikliği-hiperaktivite sendromu’ tanısı konulur. Oysa ki bu çocuklar hiperaktif oldukları için değil; Huzursuz Bacak Sendromu nedeniyle bacaklarını hareket ettirme gereksinimi duydukları için yerlerinde duramazlar.
Huzursuz Bacak Sendromunun nedeni nedir?
Huzursuz Bacak Sendromu olan hastalar yakınmalarını tarif etmekte zorlanırlar. Bu durum yanlışla psikolojik bir hastalığın belirtisi gibi yorumlanabilir. Ama HBS psikolojik bir hastalık değildir. Hastalığın nedeni kesin olarak bulunmuş değildir. Özellikle beyinde aracı görevi yapan bir madde olan ‘dopamin’ reseptör duyarlılığı üzerinde
durulmaktadır. Çünkü sinir sisteminde dopamini artıran ilaçlar tedavide etkili olmaktadır. Demir eksikliğine bağlı kansızlık, bacaklarda kan dolaşımı bozukluğu, fıtık ya da bacak sinirlerinde harabiyet, böbrek hastalıkları, kas hastalıkları, alkolizm, bazı vitamin ve mineral eksikliklerinde HBS görülme sıklığı yüksektir. HBS genetik geçişli olabilir. Bu yukarıdaki hastalıklardan biri bulunmayan HBS hastalarının akrabalarından birinde HBS bulunması olasılığı %50’dir. Tedavisi genetik olmayan forma göre daha zordur. Bazı depresyon ilaçları, alerji ilaçları ve ağrı kesiciler HBS belirtilerini ağırlaştırabilirler ya da ortaya çıkarabilirler. Kafein, alkol ve sigara kullanımı hastalığın belirtilerini ağırlaştırır.
Aşağıdaki yakınmalarınızın varsa Huzursuz Bacak Sendromunuz var demektir:
Bacaklarınızın her ikisinde birden huzursuzluk hissi ve buna bağlı hareket ettirme isteği
Bu hissin bacaklarınızı hareket ettirmekle geçici olarak azalması ya da kaybolması
Yakınmaların hareketsiz kalınca ve geceleri ortaya çıkması ya da daha belirgin hale gelmesi
Tedavisi mümkün mü?
İlk aşama HBS’nin ortaya çıkmasını kolaylaştıran ya da neden olan başka bir hastalığın bulunup bulunmadığını saptamaktır. Bu hastalıklar arasında demir eksikliği anemisi, diyabet, nöropati ve artrit yer alır. Bazı ilaçların kullanımı da HBS yakınmalarını artırabilir. Bu hastalıkların tedavisi ya da ilaçların kesilmesi bazen yakınmaların azalmasını, nadiren de kaybolmasını sağlayabilir. Ancak çoğu zaman bu kolaylaştırıcı hastalıklar en uygun şekilde tedavi edilse de HBS ile ilgili yakınmalar devam eder. Zaten hastaların yarısından çoğunda da altta yatan kolaylaştırıcı bir hastalık ya da ilaç kullanımı
yoktur. HBS’nin hafif formlarında çoğunlukla hastanın kendisinin keşfettiği sıcak banyo, bacak masajı, sıcak havlu, buz uygulaması, ağrı kesiciler, düzenli egzersiz ve kafeinli içeceklerden kaçınma gibi tedbirler yararlı olabilir. Akşamlarını yoğun zihinsel aktivite gerektiren bulmaca çözmek gibi işler yapan hastaların bazılarında da yakınmalar gerileyebilir. Ancak orta ve ağır derecede HBS olan hastalarda bu tedbirler yetersiz kalır ve HBS tedavisinde kullanılan çeşitli antiparkinson, antiepileptik vb. ilaçların kullanımı gereklidir. İlaç etkinliği hastadan hastaya değişebilir.
