Türkiye’nin fiber altyapısı Metaverse için yeterli mi?
Pek çok şirket metaverse için yıllar öncesinden hazırlanıyor zira Metaverse evreninde daha düşük gecikme süreleri ile daha yüksek veri aktarım hızları sayesinde daha kaliteli hizmetler hayata geçirebilecekler. Peki Türkiye’nin mevcuttaki internet altyapısı bu yeni evrenin gerekliliklerini karşılıyor mu? Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER) son zamanların en sıcak konusu haline gelen Metaverse’te güvenli ve hızı bir ağ oluşturmak için Türkiye’nin mevcut fiber altyapısının yeterli olmayacağına dikkat çekiyor. Zira hızlı ve güvenilir bir ağ oluşturulmadıktan sonra başarılı bir Metaverse deneyimi elde etmek mümkün değil.
Her şeyden önce Metaverse üzerine gerçekleştirilen araştırmalar ve çalışmalar incelediğinde Metaverse’ün, verileri hızlı bir şekilde sunmaya öncelik veren bir fiber altyapı gerektirdiği anlaşılıyor. Keza adını Meta olarak değiştiren Facebook da bu yönde çalışmalarını yoğunlaştırıyor. Örneğin, Kasım 2021’de Malbec adlı denizaltı, kablosunu Arjantin’de denize indiren Meta bu kablo ile Arjantin'i Brezilya'ya, Amerika'nın geri kalanına ve Avrupa'daki ana internet değişim noktalarına (IXP'ler/İDN’ler) bağlayan 26 bin kilometrelik bir fiber altyapı sağlayacak.
Metaverse incelendiğinde bir meta evrenin ufak bir bölümünü oluşturmak için dahi güçlü bir fiber altyapıya sahip olunması gerektiği anlaşılıyor. Metaverse, veri iletim hızı noktasında kritik bir öneme sahip. Çünkü Metaverse gereksinimleri, çoğu internet uygulamasından ve oyundan ve birçok modern bağlantıdan çok daha yüksek bir veri iletim hızı talep ediliyor. Bu nedenle yüksek bir bant genişliği sağlanması Metaverse’ü başarılı şekilde deneyimlemek, ürün ve hizmetleri sunmak için çok kritik.
Öte yandan gecikme süresi ve güvenilirlik de Metaverse’de yine ürün ve hizmetlerin başarıyla sunulmasını etkileyen bir faktör. TELKODER’e göre; bu tür bir evrenin Türkiye’deki kurumlar için başarıyla tasarlanması için her yeni teknolojide karşımıza çıktığı gibi geniş bant internet hizmetinin yaygınlaşması gerekiyor. Diğer türlü hangi sektörde ne tür çalışmalar tasarlanırsa tasarlansın ülkemizde geniş bir internet altyapısı sağlanmadığı sürece maalesef istenen verim elde edilemeyecek.
TELKODER Yönetim Kurulu Başkanı Halil Nadir Teberci: “Metaverse tüm dünyanın ilgiyle takip ettiği bir konu. Gerek özel sektör gerekse kamu tarafında belli başlı girişimler gözlemliyoruz. Ancak burada Metaverse’ün gerektirdiği düşük gecikme ve yüksek veri aktarım hızlarına kavuşmamız için bir kez daha ülkemizde fiber altyapı, uydu haberleşme, veri merkezleri ve internet değişim noktaları konularında çalışmaların yoğunlaştırılması gerektiğini vurgulamak isteriz. Fiber altyapı hususunda, 2018’de imzalanan protokolün konusu olan Türk Telekom’un mevcut altyapılarının güçlendirilerek alternatif işletmecilerin kullanımına sunulması konusunda yaşanan sorunların ortadan kaldırılması gerekiyor. Bu protokolün uygulanmasını engelleyen Türk Telekom’un altyapısının durumunun tam olarak tespit edilememesi ve imtiyaz süresi ileri sürülerek uzun dönemli sözleşme yapılamaması iddialarının açıklığa kavuşturulması lazım. Bu iki engel ortadan kaldırılabilirse protokolün tüm işletmeciler tarafından hızla uygulanacağını ve fiber hat uzunluklarının önemli ölçüde artacağını düşünüyoruz. Bunlara ek olarak alternatif işletmecilerin fiber altyapı yatırım iştahları da engellenmemeli. Yatırım yapmak İsteyen şirketlerin önü mevzuatlarda değişikliğe gidilerek açılmalı. Ayrıca, veri merkezlerine verilecek destek ve teşvikler ülke genelini kapsamalı ve hiçbir beyaz alanı sınırlandırması olmamalı. Ancak bu şekilde ülkemize ait verilerin ülkemizde kalması sağlanabilir. Bütün işletmecilerin bağlandığı birden fazla İnternet Değişim Noktaları kurulmalı. Kamu hizmet alımlarında, Uydu Haberleşme Hizmetlerine bir engel getirilmemeli, uygun görülen hizmetlerin ihalelerine yerli ve millî özel şirketlerin de girmesine imkân tanınmalıdır.” diyor.
