Amerikayı sarsan şike skandalı
Amerikan futbolunun şikeyle tanıştığı 1919 yılı, dönemin spor oteritereleri tarafından rezalet olarak nitelendirildi. Chicago Black Sox takımının para alan 8 üyesi ağır cezaya çarptırılmış, bu olay çok sayıda Amerikan filmine esin kaynağı olmuştu
Dünya şikeyle 100 yıldır mücadale ediyor.
Türkiye'nin gündemini sarsan şike olayları, dünyanın gündeminden hiç düşmedi. 1896 Atina olimpiyatları sonrası, dünyada şikeyle mücadelede modern hukuk yöntemleriyle mücadele etme kararı alırken, şikenin en çok görüldüğü spor dalı olarak karşımıza futbol çıktı. Futbolu, Amerika'da beyzbol, buz hokeyi, At yarışları ve boks gibi pek çok spor dalında şike yapıldığı ortaya çıktı. Şike'nin Avrupa'ya yayılması özellikle Amerikan kökenli bahisçilerin Avrupa'daki futbol karşılaşmalarındaki heyecanı keşfetmesiyle başladı. Amerika'da palazlanan İtalyan mafyası 1920'li yıllarda, Avrupa'da çok sayıda futbol organizasyonunun içine sızmayı başardı. İtalya, Almanya, İngiltere gibi ülkelerin futbol takımları için oynanan bahislerde İtalyan futbol mafyasının varlığı ikinci dünya savaşı sonuna kadar hissedildi.
HİTLER BİLE ŞİKE EMRİ VERMİŞ
1936 yılında Almanya'da yapılan Berlin Olimpiyatları'nda, Almanya'nın devlet olarak şike iddialarının odağı olduğunu spor oteriteleri uzun yıllar yazdı. Çoğu yarışmada Alman atletlerin birinci gelmesi için Adolf Hitler'in bizzat emir verdiği çoğu batı gezetesinde büyük haber olarak yer verildi. 'Üstün Alman Irkı'nın yeteneklerini bütün dünyaya göstermek isteyen Hitler, dönemin Alman milli takımına Alman ırkından olmayanların alınmasını da yasaklamıştı.
AMERİKA'NIN SKANDALLARI
Şike konusunda Amerika'nın yeri ayrıdır. Tüm spor dallarının bahis konusu yapıldığı ABD'de ilk şike skandalı 1919 yılında patlak verdi. Chicago Siyah Sox takımının 8 üyesinin adının karıştığı skandal sonrası ülke genelinde tüm takımlar incelemeye alındı. Günümüzde hala tartışma konusu olan 'Teşvik primi ödemesi' ABD yönetimi tarafından o tarihte yasaklandı. Cincinnati, Chicago ve New York'ta onlarca beyzbol takımının lisansı iptal edildi.
DOWD RAPORU
Amerikan spor tarihinin en önemli şike araştırmalarından biri olarak bilinen 225 sayfalık rapordur. ABD ve komşu ülkelerdeki bahis skandalları, takımlara, teknik adam, kulüp yöneticileri ve sporculara verilen paraların dökümünün yer aldığı rapor 'Sporun kıta Amerika'da çürümüşlüğünü' gösterir. Pete Rose, Bart Giamatti ve Jhon M.Dowd tarafından kaleme alınan raporun yayınlanmnasının ardından 1989 yılına kadar pek çok spor kulübü yöneticisi sorgulanarak cezaevine gönderildi. Raporda telefon kayıtları, para transfer belgeleri ve kural ihlallerine yönelik resmi tutanaklar yer aldı
İTALYA'DA İLK ŞİKE CEZASI
1926-27 sezonunda İtalya'da yapılan şike, Federasyon tarafından haber alındı. Juventus'u 2-1 mağlup ederek tarihinde ilk kez Serie A'ya çıktığı maçta Torino'nun, siyah beyazlı kulübün oyuncusu Luigi Allemandi'ye para verdiği tespit edildi. İtalyan Futbol Federasyonu, Torino'nun şampiyonluğunu iptal ederken, Allemandi de futboldan ömür boyu men edildi.
YUNAN HAKEMİN MARİFETİ
1973 yılında ise Avrupa Kupa Galipleri Kupası Finalinde , AC Milan karşısında yer alan Leeds United maçının hakemi Yunan Hristos Michas İtalyan kulübünün verdiği rüşveti kabul ettiğini itiraf etti. Michas'ın hakemlik lisansı iptal edildi, karşılaşma daha sonra yeniden oynandı.
1979-80 sezonunda İtalya'da tam bir şok yaşandı. Milan ve Lazio küme düşürüldü. Milan Başkanı Felice Colombo'nun Lazio, Avvelino, Perugia ve Lecce'de forma gyen futbolculara şike primi verdiği anlaşıldı. Aynı zamanda Colombo'nun yasadışı bahis oynadığı da ortaya çıktı. Ayrıca şike yaptığı bilinen isimler arasında İtalya Milli Takımı'nın eski kalecisi Enrico Albertosi ve yine milli takımın yıldızı Paolo Rossi de vardı. Hattâ Rossi, cezasını çektikten sonra katıldığı 1982 Dünya Kupası'nda gol kralı da olmuştu.
HAKEM BAHİS OYNAMIŞ
2004 senesinde Hamburg, Federasyon Kupası ilk tur maçında, üçüncü lig takımlarından Paderborn ile karşılaştığı mücadeleyi 4-2 kaybetti. Bu mücadeleden tam beş ay sonra dört hakem, Almanya Futbol Federasyonu'na ihbarda bulundu. Hamburg'u 10 kişi bırakan ve Paderborn lehine iki penaltı veren orta hakem Robert Hoyzer'in, Paderborn'un galibiyeti üzerine büyük paralar yatırdığı ve bu nedenle karşılaşmayı manipüle ettiği ortaya çıktı. Sonuç olarak hakem Hoyzer, hapse atıldı.
Yine 2004 senesinde, Serie B ekiplerinden Genoa, son maçta Venezia'yı mağlup ederek Serie A'ya yükselmeyi başardı. Ancak bu maçta, rakip kulübe 250 bin avro ödediği anlaşılan Genoa, Serie C'ye düşürüldü. 2005 senesinde Brezilya'nın FIFA Kokartlı hakemi Edilson Pereira de Carvalho, tam 11 maçta şike yaptığını itiraf edince kodesi boyladı. Bir anlığına şeytana uyduğunu dile getiren Carvalho'nun yönettiği bu 11 müsabaka iptal edildi.
İTALYA YENİDEN GÜNDEMDE
2005-2006 senesi, İtalyan futbolu için dönüm noktalarından biridir. 2005-2006 sezonunun sona ermesine üç hafta kala oynanan Lazio-Lecce karşılaşmasında şike yapıldığı, telefon dinlemeleri sonucunda ortaya çıkartıldı. Roma Savcılığı, Lazio Teknik Direktörü Delio Lotito'nun başkanı arayarak, Lecce'nin baskısız oynamasını istediği kanıtlandı. Lotito'nun niye böyle bir istekte bulunduğunu merak ediyorsanız; bu maçı kazanan Lazio, UEFA Kupası'na katılma hakkı elde etti. 2006-2007'de ortaya çıkan ve başlı başına bir özel yazı konusu olan Calciopoli, İtalya'da çok can yaktı. 'Temiz ayaklar' diye de anılan şike operasyonu, İtalyan polisinin mafya Luciano Moggiilişkilerini araştırırken, telefon dinlemelerinde tesadüfen, hakem ayarlama olaylarına şahit olmasıyla başlamıştı. Ortaya çıkan deliller, soruşturmanın ilerleyen safhalarında Juventus, Milan, Lazio, Fiorentina ve Reggina'yı vurdu. 14 Temmuz 2006'da açıklanan ilk cezalara göre; Juventus, Fiorentina, Lazio küme düşürülmüş, Milan ise Şampiyonlar Ligi hakkını kaybetmişti. Ancak daha sonra cezalarda indirime gidilirken, Fiorentina ve Lazio'nun da Serie A'da kalmasına karar verildi. Faturanın en ağırıysa, küme düşürülmesi kararı onanan Juventus'a kesilmişti.
BELÇİKA'DA ŞİKE DEPREMİ
2006 senesinde Belçika 1. Lig ekiplerinden Lierse'nin üç futbolcusu, çok dürüst bir şekilde, Çin mafyası ile birlikte şike yaptıklarını itiraf ettiler. Sint-Truiden - La Louviere maçı sonrasında, konuk ekibin eski teknik direktörü Gilbert Bodart da, maç öncesinde Belic, Ttolica ve Ramond ile anlaştıklarını kabul etti. Ayrıca Anderlecht, Lierse'ten transfer ettiği iki isimle yollarını ayırdı. Anderlecht Kulübü, Laurent Delorge ve Marius Mitu'nun rüşvet aldıklarını itiraf ettiklerini ve bu nedenle gönderildiklerini açıklamıştı.
Portekiz'de 'Altın Düdük' faciası
2003-2004 sezonunda Portekiz'de yaşananlar nedeniyle birçok kulüp ve yöneticisinin canı yandı. Aslında bu sezonda yaşanan olaylar 2005 senesinde 'Altın Düdükler' operasyonuyla ortaya çıkarılmıştı. Şike rüzgarı artık Portekizliler'i de sarmıştı. 2008 senesinde Boavista takımı, şike yaptığı gerekçesiyle küme düşürüldü, kulüp 180 bin avro ceza aldı. Hakemlere rüşvet verdiği ortaya çıkan Porto Başkanı Jorge Nuno Pinto da Costa, futboldan iki yıl men edildi ve 10 bin avro cezaya çarptırıldı. Ayrıca başkanın bu hareketi takımı da olumsuz etkiledi. Sezonu şampiyon tamamlamayı garantileyen Porto'nun 6 puanı silinirken, kulübe de 150 bin avro para cezası geldi. Aynı sezon Union de Lleria Kulübü'nün de rüşvete yeltenmekten 3 puanı silindi. Ayrıca kulüp başkanı Joao Bartolomeu'ya 1 yıl men ve 40 bin avro para cezası verildi.
POLONYA'DA NELER OLDU
2009 senesinin Şubat ayında Polonya Futbol Federasyonu, 1. Lig ekiplerinden Bialystok'un 2004-05 sezonunda beş maçta şike yaptığı tespit etti. Sonuç olarak Bialystok küme düşürüldü. Ayrıca 2003-04 sezonunda da 4 takım, şike yaptıkları gerekçesiyle 1. ligden ihraç edilmişti. davada Hırvat kökenli Ante Sapina, 5 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Sapina, davada, 2008 ile 2009 yıllarında aralarında Dünya Kupası elemeleri ve Avrupa Ligi maçlarının da bulunduğu çok sayıda Avrupa ülkesindeki maçta şike yaptığını itiraf etmişti. Bochum Savcılığı, Sapina'nın toplam 50 maçta şike yaptığını savunurken, mahkeme Sapina'nın, aralarında Dünya Kupası elemeleri çerçevesinde 9 Eylül 2009 tarihinde oynanan Liechtenstein-Finlandya karşılaşmasının da bulunduğu 28 maçta şike yaptığına karar verdi.
RUSYA ŞİKEYLE TANIŞTI
Rusya Birinci Futbol Ligi takımlarından Lokomotiv Moskova'da, teknik direktör Yury Krasnozhan'ın işine, bir lig maçında şike yaptığı gerekçesiyle son verildiği iddia edildi. Rusya haber ajansı RIA Novosti'nin haberine göre, dün Yury Krasnozhan'ın sözleşmesi fesh edildi. Kulüpten bir kaynağın açıklamasına göre teknik direktörün işine, bir lig maçında şike yaptığı iddiasıyla son verildi. Yury Syominden boşalan koltuğa geçen yıl aralık ayında oturan Krasnozhan, devam eden Rusya liginde, 11 maçta aldığı 18 puanla takımını beşinciliğe taşıdı.
Amerikan futbolunun şikeyle tanıştığı 1919 yılı, dönemin spor oteritereleri tarafından rezalet olarak nitelendirildi. Chicago Black Sox takımının para alan 8 üyesi ağır cezaya çarptırılmış, bu olay çok sayıda Amerikan filmine esin kaynağı olmuştu
Dünya şikeyle 100 yıldır mücadale ediyor.
Türkiye'nin gündemini sarsan şike olayları, dünyanın gündeminden hiç düşmedi. 1896 Atina olimpiyatları sonrası, dünyada şikeyle mücadelede modern hukuk yöntemleriyle mücadele etme kararı alırken, şikenin en çok görüldüğü spor dalı olarak karşımıza futbol çıktı. Futbolu, Amerika'da beyzbol, buz hokeyi, At yarışları ve boks gibi pek çok spor dalında şike yapıldığı ortaya çıktı. Şike'nin Avrupa'ya yayılması özellikle Amerikan kökenli bahisçilerin Avrupa'daki futbol karşılaşmalarındaki heyecanı keşfetmesiyle başladı. Amerika'da palazlanan İtalyan mafyası 1920'li yıllarda, Avrupa'da çok sayıda futbol organizasyonunun içine sızmayı başardı. İtalya, Almanya, İngiltere gibi ülkelerin futbol takımları için oynanan bahislerde İtalyan futbol mafyasının varlığı ikinci dünya savaşı sonuna kadar hissedildi.
HİTLER BİLE ŞİKE EMRİ VERMİŞ
1936 yılında Almanya'da yapılan Berlin Olimpiyatları'nda, Almanya'nın devlet olarak şike iddialarının odağı olduğunu spor oteriteleri uzun yıllar yazdı. Çoğu yarışmada Alman atletlerin birinci gelmesi için Adolf Hitler'in bizzat emir verdiği çoğu batı gezetesinde büyük haber olarak yer verildi. 'Üstün Alman Irkı'nın yeteneklerini bütün dünyaya göstermek isteyen Hitler, dönemin Alman milli takımına Alman ırkından olmayanların alınmasını da yasaklamıştı.
AMERİKA'NIN SKANDALLARI
Şike konusunda Amerika'nın yeri ayrıdır. Tüm spor dallarının bahis konusu yapıldığı ABD'de ilk şike skandalı 1919 yılında patlak verdi. Chicago Siyah Sox takımının 8 üyesinin adının karıştığı skandal sonrası ülke genelinde tüm takımlar incelemeye alındı. Günümüzde hala tartışma konusu olan 'Teşvik primi ödemesi' ABD yönetimi tarafından o tarihte yasaklandı. Cincinnati, Chicago ve New York'ta onlarca beyzbol takımının lisansı iptal edildi.
DOWD RAPORU
Amerikan spor tarihinin en önemli şike araştırmalarından biri olarak bilinen 225 sayfalık rapordur. ABD ve komşu ülkelerdeki bahis skandalları, takımlara, teknik adam, kulüp yöneticileri ve sporculara verilen paraların dökümünün yer aldığı rapor 'Sporun kıta Amerika'da çürümüşlüğünü' gösterir. Pete Rose, Bart Giamatti ve Jhon M.Dowd tarafından kaleme alınan raporun yayınlanmnasının ardından 1989 yılına kadar pek çok spor kulübü yöneticisi sorgulanarak cezaevine gönderildi. Raporda telefon kayıtları, para transfer belgeleri ve kural ihlallerine yönelik resmi tutanaklar yer aldı
İTALYA'DA İLK ŞİKE CEZASI
1926-27 sezonunda İtalya'da yapılan şike, Federasyon tarafından haber alındı. Juventus'u 2-1 mağlup ederek tarihinde ilk kez Serie A'ya çıktığı maçta Torino'nun, siyah beyazlı kulübün oyuncusu Luigi Allemandi'ye para verdiği tespit edildi. İtalyan Futbol Federasyonu, Torino'nun şampiyonluğunu iptal ederken, Allemandi de futboldan ömür boyu men edildi.
YUNAN HAKEMİN MARİFETİ
1973 yılında ise Avrupa Kupa Galipleri Kupası Finalinde , AC Milan karşısında yer alan Leeds United maçının hakemi Yunan Hristos Michas İtalyan kulübünün verdiği rüşveti kabul ettiğini itiraf etti. Michas'ın hakemlik lisansı iptal edildi, karşılaşma daha sonra yeniden oynandı.
1979-80 sezonunda İtalya'da tam bir şok yaşandı. Milan ve Lazio küme düşürüldü. Milan Başkanı Felice Colombo'nun Lazio, Avvelino, Perugia ve Lecce'de forma gyen futbolculara şike primi verdiği anlaşıldı. Aynı zamanda Colombo'nun yasadışı bahis oynadığı da ortaya çıktı. Ayrıca şike yaptığı bilinen isimler arasında İtalya Milli Takımı'nın eski kalecisi Enrico Albertosi ve yine milli takımın yıldızı Paolo Rossi de vardı. Hattâ Rossi, cezasını çektikten sonra katıldığı 1982 Dünya Kupası'nda gol kralı da olmuştu.
HAKEM BAHİS OYNAMIŞ
2004 senesinde Hamburg, Federasyon Kupası ilk tur maçında, üçüncü lig takımlarından Paderborn ile karşılaştığı mücadeleyi 4-2 kaybetti. Bu mücadeleden tam beş ay sonra dört hakem, Almanya Futbol Federasyonu'na ihbarda bulundu. Hamburg'u 10 kişi bırakan ve Paderborn lehine iki penaltı veren orta hakem Robert Hoyzer'in, Paderborn'un galibiyeti üzerine büyük paralar yatırdığı ve bu nedenle karşılaşmayı manipüle ettiği ortaya çıktı. Sonuç olarak hakem Hoyzer, hapse atıldı.
Yine 2004 senesinde, Serie B ekiplerinden Genoa, son maçta Venezia'yı mağlup ederek Serie A'ya yükselmeyi başardı. Ancak bu maçta, rakip kulübe 250 bin avro ödediği anlaşılan Genoa, Serie C'ye düşürüldü. 2005 senesinde Brezilya'nın FIFA Kokartlı hakemi Edilson Pereira de Carvalho, tam 11 maçta şike yaptığını itiraf edince kodesi boyladı. Bir anlığına şeytana uyduğunu dile getiren Carvalho'nun yönettiği bu 11 müsabaka iptal edildi.
İTALYA YENİDEN GÜNDEMDE
2005-2006 senesi, İtalyan futbolu için dönüm noktalarından biridir. 2005-2006 sezonunun sona ermesine üç hafta kala oynanan Lazio-Lecce karşılaşmasında şike yapıldığı, telefon dinlemeleri sonucunda ortaya çıkartıldı. Roma Savcılığı, Lazio Teknik Direktörü Delio Lotito'nun başkanı arayarak, Lecce'nin baskısız oynamasını istediği kanıtlandı. Lotito'nun niye böyle bir istekte bulunduğunu merak ediyorsanız; bu maçı kazanan Lazio, UEFA Kupası'na katılma hakkı elde etti. 2006-2007'de ortaya çıkan ve başlı başına bir özel yazı konusu olan Calciopoli, İtalya'da çok can yaktı. 'Temiz ayaklar' diye de anılan şike operasyonu, İtalyan polisinin mafya Luciano Moggiilişkilerini araştırırken, telefon dinlemelerinde tesadüfen, hakem ayarlama olaylarına şahit olmasıyla başlamıştı. Ortaya çıkan deliller, soruşturmanın ilerleyen safhalarında Juventus, Milan, Lazio, Fiorentina ve Reggina'yı vurdu. 14 Temmuz 2006'da açıklanan ilk cezalara göre; Juventus, Fiorentina, Lazio küme düşürülmüş, Milan ise Şampiyonlar Ligi hakkını kaybetmişti. Ancak daha sonra cezalarda indirime gidilirken, Fiorentina ve Lazio'nun da Serie A'da kalmasına karar verildi. Faturanın en ağırıysa, küme düşürülmesi kararı onanan Juventus'a kesilmişti.
BELÇİKA'DA ŞİKE DEPREMİ
2006 senesinde Belçika 1. Lig ekiplerinden Lierse'nin üç futbolcusu, çok dürüst bir şekilde, Çin mafyası ile birlikte şike yaptıklarını itiraf ettiler. Sint-Truiden - La Louviere maçı sonrasında, konuk ekibin eski teknik direktörü Gilbert Bodart da, maç öncesinde Belic, Ttolica ve Ramond ile anlaştıklarını kabul etti. Ayrıca Anderlecht, Lierse'ten transfer ettiği iki isimle yollarını ayırdı. Anderlecht Kulübü, Laurent Delorge ve Marius Mitu'nun rüşvet aldıklarını itiraf ettiklerini ve bu nedenle gönderildiklerini açıklamıştı.
Portekiz'de 'Altın Düdük' faciası
2003-2004 sezonunda Portekiz'de yaşananlar nedeniyle birçok kulüp ve yöneticisinin canı yandı. Aslında bu sezonda yaşanan olaylar 2005 senesinde 'Altın Düdükler' operasyonuyla ortaya çıkarılmıştı. Şike rüzgarı artık Portekizliler'i de sarmıştı. 2008 senesinde Boavista takımı, şike yaptığı gerekçesiyle küme düşürüldü, kulüp 180 bin avro ceza aldı. Hakemlere rüşvet verdiği ortaya çıkan Porto Başkanı Jorge Nuno Pinto da Costa, futboldan iki yıl men edildi ve 10 bin avro cezaya çarptırıldı. Ayrıca başkanın bu hareketi takımı da olumsuz etkiledi. Sezonu şampiyon tamamlamayı garantileyen Porto'nun 6 puanı silinirken, kulübe de 150 bin avro para cezası geldi. Aynı sezon Union de Lleria Kulübü'nün de rüşvete yeltenmekten 3 puanı silindi. Ayrıca kulüp başkanı Joao Bartolomeu'ya 1 yıl men ve 40 bin avro para cezası verildi.
POLONYA'DA NELER OLDU
2009 senesinin Şubat ayında Polonya Futbol Federasyonu, 1. Lig ekiplerinden Bialystok'un 2004-05 sezonunda beş maçta şike yaptığı tespit etti. Sonuç olarak Bialystok küme düşürüldü. Ayrıca 2003-04 sezonunda da 4 takım, şike yaptıkları gerekçesiyle 1. ligden ihraç edilmişti. davada Hırvat kökenli Ante Sapina, 5 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Sapina, davada, 2008 ile 2009 yıllarında aralarında Dünya Kupası elemeleri ve Avrupa Ligi maçlarının da bulunduğu çok sayıda Avrupa ülkesindeki maçta şike yaptığını itiraf etmişti. Bochum Savcılığı, Sapina'nın toplam 50 maçta şike yaptığını savunurken, mahkeme Sapina'nın, aralarında Dünya Kupası elemeleri çerçevesinde 9 Eylül 2009 tarihinde oynanan Liechtenstein-Finlandya karşılaşmasının da bulunduğu 28 maçta şike yaptığına karar verdi.
RUSYA ŞİKEYLE TANIŞTI
Rusya Birinci Futbol Ligi takımlarından Lokomotiv Moskova'da, teknik direktör Yury Krasnozhan'ın işine, bir lig maçında şike yaptığı gerekçesiyle son verildiği iddia edildi. Rusya haber ajansı RIA Novosti'nin haberine göre, dün Yury Krasnozhan'ın sözleşmesi fesh edildi. Kulüpten bir kaynağın açıklamasına göre teknik direktörün işine, bir lig maçında şike yaptığı iddiasıyla son verildi. Yury Syominden boşalan koltuğa geçen yıl aralık ayında oturan Krasnozhan, devam eden Rusya liginde, 11 maçta aldığı 18 puanla takımını beşinciliğe taşıdı.
