Çocuk Sağlığında Doğru Bilinen 7 Yanlış
Yenidoğan, bebek ve çocuk sağlığı söz konusu olunca anne-babalar o güne kadar edindikleri tüm bilgileri unutup, soğukkanlılıklarını kaybederek panikleyebiliyor. Özellikle kulaktan dolma bilgiler ya da toplumda yaygın olan ancak yanlış inanışlar, ebeveynleri ve çocuğun sağlığını olumsuz etkileyebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Seda Günhar, çocuk sağlığında doğru bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi.
1. “Bebeklerin gözündeki çapaklanmayı önlemek için çayla pansuman yapılmalıdır.”
Yanlış. Bebeklerde gözyaşı kanalının doğumsal tıkanıklığı akıntı, çapaklanma ve sulanma yapabilir. Bunun birlikte sulanma glokom, çapaklanma ise konjonktivit belirtisi olabilir. Yenidoğanların yaklaşık yüzde 5’inde görülen gözyaşı kanalı tıkanıklığı, doğumdan sonraki ilk birkaç haftada gözyaşı göllenmesi ve çapaklanma atakları ile kendini gösterir. Bu durum, ilk 1 yıl içinde kendiliğinden düzelir. Bunun için göz doktorunun öğreteceği teknikle gözyaşı kanalını açmaya yönelik masaj düzenli olarak yapılmalıdır.
2. “Dil bağı kendiliğinden düzelir.”
Yanlış. Dil bağı, dili ağız tabanına sabitlemeyi sağlamaktadır. Bu bağın normalden kısa ya da kalın olması dilin fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Bu durumda emme, yeme/yutma problemleri, konuşma bozuklukları, kötü ağız hijyeni, diş problemleri ve dil şeklinde bozukluk görülebilir. Bebekte fonksiyon bozukluğu mevcut ise dil bağına küçük bir müdahale gereklidir. 6 aydan küçük bebeklerde çoğunlukla lokal anestezi ile işlem kolayca yapılır. Dilin neredeyse tamamı kastan oluşmaktadır. Bebeğinizin dilini nasıl kullanacağına dair hiçbir kas bilgisi yoktur. Beynin dilin çalışmasını düzenlemesi ve bebeğin dil bağı serbest bırakıldıktan sonra etkin bir şekilde emmeyi öğrenmesi genelde ikinci haftadan sonra başlar.
3. “Konak her bebekte görülür ve normaldir.”
Yanlış. Konak, doğal bir oluşum değildir ve sıklıkla yapılan bazı hatalar sonucu gelişir. Bebeği sık yıkamak ve özellikle baş bölgesinin temizliği yapılırken aşırı hassas davranılması, bıngıldağa zarar verilir endişesiyle iyice durulanmadan sabunlu bırakılması konuk oluşumunu hızlandırır. Bebeğin kafası yıkanırken tırnaklarla hafif dokunuşlar yapılmalı ve iyice temizlenmelidir. Konağı tedavi etmek içinse çocuğun kafasına zeytinyağı sürerek en az 2 saat beklenmeli ve yumuşak bir tarak ya da fırçayla taranmalıdır. Konağın mutlaka temizlenmesi gerekir, bunun normal bir şey olduğu asla düşünülmemelidir. Konak temizlendikten sonra banyo yaptırırken çocuğa tekrar başlamaması için haftada bir sadece sabun ya da şampuan uygulanmalıdır. Onun haricinde sadece duru suyla banyo yaptırılmalıdır. Şampuan olarak da nemlendirecek şampuanlar tercih edilmelidir. Özellikle konağı tedavi etmeye yönelik şampuan önerileri içinse doktorunuza danışabilirsiniz.
4. “Bebeğin her yemekten sonra kaka yapması, sindirim sisteminde bir sorunun işaretidir.”
Yanlış. Çocuklarda dışkılama sıklığı çocuktan çocuğa değişiklik gösterir. Çocuk yemeğini ağzına aldığı andan itibaren sindirim sistemi aktive olur. Bu durum gayet normaldir. Ancak eğer çocuğunuzda ishal değilse, büyümesi ve gelişmesi çocuk doktoru tarafından normal olarak değerlendiriliyorsa, dirençli kansızlık, demir ya da vitamin eksikliği gibi bir durum söz konusu değilse herhangi bir sağlık problemi olduğuna dair endişelenilmesine gerek yoktur. Çocukta bu şikayetlerden biri mevcutsa bir uzmana mutlaka başvurulmalıdır.
5. “Küçük çocukların sık sık gözlerini ovuşturması normaldir.”
Yanlış. Çocuğun sürekli gözlerini silmesi alerjik bir göz hastalığının habercisi olabilir. Gözler sıklıkla göze değen yabancı bir madde, mevsimsel alerjiler, göz kuruluğu ve korneanın çizilmesi gibi nedenlerle kaşınabilmektedir. Sürekli gözlerini silen bir çocuğun şikayetleri gözlendiğinde alerjik bir göz hastalığı olup olmadığının araştırılması gerekir.
6. “Avokado, ananas, Hindistan cevizi gibi tropik meyveler çocuklar için de sağlıklıdır.”
Yanlış. 1 yaş altındaki bebeklere ek gıda verirken alerjik olduğu bilinen gıdalara karşı çok dikkatli olunmalıdır. Özellikle annelerin çok tercih ettiği ve bebeklerin de severek yediği bazı tropik meyveler ciddi alerji yapabilir. Ayrıca alerji dışında bazı meyveler yüksek asitli içerikleri nedeniyle reflüyü tetikleyip, ciddi pişiklere yol açabilir. Avokado ve mango alerjik özellikleri yüksek meyvelerdir. Ananasın ise asit içeriği fazladır. Ancak 9. aydan sonra 3 gün kuralına uyarak dikkatli bir şekilde verilebilir. Her gıda tek tek başlanıp 3 günde azar azar artırarak denenmelidir. Hindistan cevizinin rende veya süt olarak tüketilmesinde sakınca yoktur.Bu gibi gıdalar günde 1 kez 1 kahve fincanı kadar tüketilebilir.
7. “Biberon alışkanlığı olan çocuklar bardaktan süt içmek zorunda değil.”
Yanlış. 4 yaş ve sonrası çocukların hızlı geliştikleri bir süreçtir. Bebeklik dönemini geçmiş olan bir çocuğun hala biberondan süt içmesi onun bebeklik döneminde takılıp kaldığını göstermektedir. Biberondan vazgeçmesi için biberonu balonlara bağlayıp uçurarak vedalaşması sağlanabilir ve yetişkinlere özenerek küçük bir bardaktan kamışla süt içmesi konusunda örnek olunabilir.
