Bilgi Birikimi Görmezden Geliniyor

Son iki haftadır Türkiye’de tansiyon bir türlü azalmıyor. Türkiye’nin, Rus uçağını vurmasıyla beraber artan jeopolitik riskler, her iki tarafında geri adım atmamasıyla tırmanmaya devam ediyor. Krizin hala çözülememesi de piyasa oyuncularına zor zamanlar yaşatıyor.
Uçağın düşürülmesiyle beraber dalgalanmaya başlayan piyasanın yönü hala belli değil. Gün başında %1.50 artış gösteren piyasa, öğle saatlerine doğru negatif bölgeye geçiyor. Akşam saatlerinde ise başlangıçla aynı seviyede kapatırken tekrardan bir satış baskısı yiyor.
Piyasanın bu hareketini ne yaptırıyor diye soracak olursanız, size bunun cevabını çok basit bir şekilde “haber akışı” olarak verebilirim.
Rusya’dan veya Türkiye’den kriz hakkında açıklanan olumlu bir haber, piyasayı yukarı taşıyacak bir şok yaratıyor. Hemen ardından gelen olumsuz haberler de bu şokun etkisini kırarak piyasayı ters yöne çeviriyor.
Ama burada bir sorun var diyebilirsiniz. Sorunun da, bu olayın çoktan fiyatlanmış olması olarak gösterebilirsiniz. Bu düşüncenizde de çok haklısınız. Ama, burada herkesin bildiği fakat kimsenin görmek istemediği ufak bir bilgi birikimi devreye giriyor.

Bu bilgi birikiminin ilk başında da “likidite” sorunu çıkıyor. BIST 100’ün çok sığ olması yani hacmin derin olmaması, piyasaya gelen şokların daha sert bir şekilde hissedilmesine neden oluyor.

Bilgi birikiminin ikinci sırasında ise piyasadaki uzun vadeli yatırımcının olmamasından kaynaklanıyor. Çünkü TL varlıklarının uzun vade taşıma riski,  eşlerine göre çok yüksek. Bu sebepten dolayı da yatırımcılara cazip gelmiyor. Türkiye’nin 40’lardan beri yaşadığı bütün olayları düşünürsek, Türkiye’de her an herşeyin gerçekleşme olasılığının bulunduğunu anlayabiliriz. Bu da yatırımcılara güven vermediği için kimse TL varlıkları uzun süre taşımak istemiyor.
Üçüncü sıramızda ise yabancı yatırımcılar geliyor. BIST 100’ün yabancı payının %55 civarlarında olduğunu düşünürsek, yabancıların bizim piyasamız için ne kadar önemli olduğunu anlayabiliriz. Sene başından itibaren, FED’in faiz artırmasından dolayı, çıkan yabancı yatırımcı sayısı her gün artıyor ve hızlanıyor. Bu da piyasanın kırılganlığını dış şoklara karşı artırıyor.

Son olarakta Türkiye’nin sürekli olarak kredibilitesinin kaybolmasını ekleyebiliriz. Enflasyon ve büyüme hedeflerinin bir türlü tutturulamaması yatırımcılar için belirsizlik ortamı yaratıyor. Bu da Türkiye’nin kredibiletisini yabancı ve yerli yatırımcılar karşısında sürekli düşürerek TL varlıkların çekiciliğini azaltıyor.

Bütün bu saydığım bilgi birikimini ya da Türkiye özelliklerini hesaba katarsak piyasanın neden bu kadar sert dalgalanmalar yaşadığını daha iyi anlayabiliriz ve ani hareketler yaparak kaybetme riskini en aza indirebiliriz.