1917 Meksika Anayasasına göre ülke 31 eyalet ve bir federal bölgeden oluşmaktadır.
Siyasi ve medeni haklar açısından aldığı değer 3'tür. Demokratik durumu da "kısmen demokratik" olarak bilinir.
Meksika, iki meclisli federal bir cumhuriyettir.
Anayasada belirtildiğine göre, yasama yetkisi kongreye ve yasayı teklif yetkisi de devlet başkanı, kongre üyeleri ve eyalet meclislerine verilmiştir.
Meclisler tarafından hazırlanan yasalar görüşülmek üzere kongrenin diğer kanadına gönderilir. Diğer meclis tarafından da kabul edilmesiyle birlikte onaylanması ve yayınlaması için devlet başkanına sunulur.
Devlet başkanı on iş günü içinde yasayı inceleyerek onaylar ya da kısmen veya tamamen veto ederek geri gönderir.
Yasa, meclisin toplam üyesinin üçte iki çoğunluğu ile tekrar kabul edilirse, gözden geçirilmek üzere diğer meclise gönderilir.
Diğer mecliste aynı çoğunlukta kabul edilirse tasarı yasalaşır ve devlet başkanına yayınlamak üzere gönderilir.
(Meksika Anayasası)
Soru: Türkiye'de nasıl iki tane meclis oluşturulacak ? Bölünme neye göre olacak ? Bir yanda iktidar partisi, öbür tarafta diğer partiler mi toplanacak ? İktidar partisi, meclisin çoğuna sahip olduğu için, her türlü kararı devlet başkanına iletebilecek mi ?
Temsilciler meclisinin yetkileri arasında; memurları görevleri ile ilgili olarak senatodan önce suçlama ile diğer suçlarından dolayı dava açıp açmamak hakkında kendi bünyesinde karar vermek için büyük jüri oluşturma yetkileri bulunmaktadır.
Senato ise devlet başkanının yapacağı işlemlerin birçoğuna önceden izin verme yetkisini elinde bulundurmaktadır. Ayrıca memurların görevlerinden dolayı suçlanmasıyla ilgili olarak kendi bünyesinde jüri oluşturmak ve dava açılıp açılmamasına karar verme yetkisi bulunmaktadır.
(Meksika Anayasası)
Soru: Herşey tek taraflı oluyor gibi sanki ?
Yürütme yetkisi altı yıllık süre için seçilen devlet başkanında birleşmektedir. Devlet başkanının veto yetkisi bulunmaktadır.
Federal bölge yüksek mahkeme başkanını, federal yargıçları, cumhuriyet başsavcısını, valileri atama ve alma yetkileri ile maliyenin yüksek memurları ve diplomatik personeli görevden alma yetkisini anayasa ve kanunlar çerçevesinde uygulamaktadır. Ancak kabine bakanlarını, büyükelçileri, ordunun yüksek rütbeli subaylarını senatonun onayı ile göreve atama ve alma yetkilerine sahiptir.
Devlet başkanı ordunun yüksek rütbeli subayları ile ilgili olarak senatonun onayı ile işlem yaparken, diğer subayları göreve atama ve alma işlemlerini kanunlar çerçevesinde senatonun onayını almadan yapabilmektedir. Önceden kongreden izin almak koşuluyla savaş ilan etme, uluslararası ilişkileri düzenleme, affetme yetkileri de bulunmaktadır.
(Meksika Anayasası)
Soru: Büyün güç devlet başkanında toplanmış olmuyor mu ?
Devlet başkanı sadece vatana ihanetten dolayı ve genel suçlardan ötürü yargılanır. Eğer suç genel bir hükmü ihtiva ediyorsa temsilciler meclisi büyük jüri görevi yaparak, suçlamaya yer olup olmadığı hakkında toplam üyesinin nitelikli çoğunluğu ile karar verir. Eğer oylamada suçlu bulunursa geçici olarak görevden alınır ve mahkemeye bildirilir.
(Meksika Anayasası)
Soru: Çoğunluk devlet başkanının bulunduğu partide yer alıyorsa, bu devlet başkanının hiçbir zaman yargılanmayacağı anlamına mı geliyor ?
Kaynak: Başkanlık Sistemi Uygulamaları: ABD, Venezuela, Meksika, Brezilya, Arjantin - Ali Fuat Gökçe