Prof. Dr. Ali Osman Özcan
aozcan@skyturk.net
aozcan@skyturk.net
Zonguldak ili Kozlu beldesinde bir köyün adı günümüzde Kargalar olarak bilinmektedir. Komşu köyler bu köyün adını yerine göre Gargalaa, Kargala veya son dönemde Kargalar olarak telaffuz etmektedirler. Günümüz onomastik bilimine (özel adlar ve özellikle kişi adları bilimi) göre bu adın aslı Gargalaa veya Kargala olsa gerektir.
Laszló Rásonyi'nin Doğu Avrupa'daki Türklük adlı Selenge Yayınlarından 2006 yılında yayınlanmış kitabının 214. sayfasında Kargala sözcüğü konusunda şu bilgiler vardır: Küçük Kumanistan'da Kunszentmiklós şehri çevresindeki bir yerin adıdır.
Büyük Kumanistan'da ise Karga yer adları vardır. Kargala adı herhalde Kargalı'dan, sık sık zikrettiğim -ı>-a ses değişmesiyle meydana geldi. Turgay ve Orenburg çevresinde de Kargalı yerine Kargala yer adları mevcut idi. Bu yerler Macaristan ile ilgili yer adlarıdır. Aynı kitabın 256. sayfasında "Kumanların Moğollardan kaçmış bakiyeleri, mesela 1240 sıralarında dahi Anadolu'da yerleştirilmişti" ifadesi kullanılmaktadır. Kumanların diğer adı Kıpçak'tır. Kıpçak sözcüğü sarışın, mavi gözlü, açık tenli insanlar için kullanılmaktadır. Aynı kitabın 155. sayfasında Kumanların 1237'de Bizans İmparatoru Johannes Vatatzes tarafından Anadolu'ya yerleştirildikleri de yazmaktadır. Bu yüzden Kargalar adının Kargala sözcüğü ile ilişkisi dikkate alındığında bu köye ilk yerleşenlerin Kuman Türkleri olduğu açıkça görülebilir. Kastomonu'daki Şeyh Şaban-ı Veli türbesinde de bir mezar taşında "Kumanoğlu Hüseyin Efendi 1762" yazmaktadır. Bu mezar taşı bu tarihlerde bile Kastomonu bölgesinde Kumanların yaşadığını açıkça gösterir.
Kumanlar Karadeniz havalisindeki atlı göçebe halklardandır. Kargalar köyünde de 1960'lara kadar at kültürünün varlığı bu köy yerleşiminin Kuman yerleşimi olduğunun ispatı olarak görülebilir. Bir başka özellikleri de Kuman-Kıpçak adının hiddetli, kızgın, öfkeli insanlar anlamında komşu kabileler tarafından kullanılması da bu halkım tipik özelliğidir.
Kumanlar saç tıraşlarını kafalarını yülüyerek yapmaktadırlar. Bilge Umar'ın İnkılâp Yayınlarında 1993'te basılan Türkiye'deki Tarihsel Adlar adlı kitabının 388. sayfasında Karga-Kargı sözcüklerinin Anadolu'daki dağ ve burun adlarında beklenebileceğinden pek çok daha fazla sayıda olarak karşımıza çıktığı yazılmaktadır. Yazar Karga-Kargı sözcüklerini Karaka-Kırakalı adlar gibi Luwi dilinden ya da onun ardılı dillerden gelme Karka-Kıraka (doruk yeri, uç yeri, çıkıntı yeri) anlamlarını verdiği görülmektedir. Yazarın bu sözcükleri Luwi diline bağlamaya çalışarak zorlamasına katılmak mümkün değildir. Laszló Rásonyi'nin kitabının 131. sayfasında Kuman kabileleri sayılmış bunlardan Mısır-Memluk Sultanı Kalavun'un Burçoğlu kabilesinden olduğu yazılmıştır. İnternette Kargalar köyü ile ilgili olarak verilen bilgide köye üç kişinin geldiğini, Uzungüneyli Molla Mustafa'nın üç kişinin Ilıksu yoluyla köye yerleştiğini söylemesi doğrudur.
Köyde Gökgöz soyadı ile Çakır soyadını taşıyan aileler vardır. Gökgözlü olma çevre köylerinde pek hoş karşılanmaz. "Senin gözlerin gök, işin b.k" deyiminin geçmesi dikkate alındığında köydeki Gökgöz soyadını alanların kendi kabile adlarına önem verdiklerini göstermektedir. Köyde Kalafatoğlu sülalesi de vardır. Kalafat sözcüğü "Geminin kaplama tahtaları arasını üstüpü ile doldurup ziftleyerek su geçirmez duruma getirme işi" olarak tanımlanır. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu'nda vezir veya yüksek mevkide devlet adamlarının giydiği başlığın adı da kalafattır. Köyde bir ailenin adı da Kabalar'dır. Kaba; kaftan anlamına da gelmektedir.
Osmanlıca-Türkçe sözlüğe göre kaba; üste giyilen elbise, cüppe, kaftan anlamına da gelmektedir. Kalafat ve kaba sözcükleri köye yerleşenlerin birer meslek sahibi olduklarının da göstergesidir. Kargalar adı, karga denilen kuşu totem kabul eden insan demek değildir. Köyün ilk yerleşenlerinin Türklerin Kuman-Kıpçak boyundan geldiklerini söylemek mümkündür.
