İTÜ’de Genometri Projesi için önemli toplantı

İstanbul Teknik Üniversitesi bugün önemli bir toplantıya ev sahipliği yapıyor. Hayvansal üretimin masaya yatırılacağı toplantıda Genometri Projesi ele alınacak. Dünyadaki ekonomik, sosyal ve çevresel gelişmelerin hayvancılıkta farklı yerlerde, çeşitli düzeylerde olmak üzere verim artışını zorunlu kılması, verimliliği yüksek hayvanların seçilmesine ya da düşük verimlilikteki ırkların yüksek verim gösteren ırklarla melezlenerek tek tip yüksek verimlilikteki ırkların oluşmasına sebep olmaktadır. Bu durum,  tür, ırk ve gen kaynaklarının kaybolmasına neden olmakla birlikte, biyolojik çeşitliliği de azaltmaktadır. Ülkemizde de bu nedenlerle, yerli ırkların gün geçtikçe yok olduğunu ve yerlerini yüksek verimlilikteki kültür ırklarına bıraktığını görmekteyiz. Yerli ırklar, yüzyıllardır bulundukların çevrenin koşullarına çok iyi uyum sağlamış, düşük verimlilik gösterseler bile kendilerine özgü özellikleri olan, kötü çevre koşullarında bile üreyebilen hayvanlardır. Potansiyel olarak bulundukları çevrede yüksek verimlilik gösterebilen ve ortama en iyi şekilde uyum gösteren yerli ırklarımızın verimliliklerini arttırmak için ıslah edilmesi gerekmektedir.
Manda ürünleri gıda endüstrisinde önemli bir yer tutmaktadır. Gerek sütlerindeki yüksek protein ve yağ oranları açısından, sütlerinin peynir üretimine uygunluğu gerek ise işlenmiş etlerde manda etinin kullanılması, bu hayvanlarının ıslahını, yetiştirici için önemli hale getirmiştir.

Hayvan ıslah projelerindeki en önemli esaslardan biri de ıslah sürülerindeki pedigri kayıtlarının tutulmasıdır. Pedigri kayıtları doğru bir ebeveyn tayini yapılması ve sürüdeki yüksek verimlilikteki bireylerin belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Günümüzde ebeveyn tayini hayvanların serbest dolaşmaları ve doğal yollarla döllenmeleri nedeniyle sadece anneye bağlı olarak yapılmaktadır. Yetiştiricilerin kullandığı yöntemlerle yapılmaya çalışılan ebeveyn tayini, birden fazla döllenme gerçekleştiğinde gerçek babanın belirlenememesi nedeniyle de etkili olamamaktadır. Ayrıca, suni tohumlama ile yapılan döllenmelerde de semenin transferi ve etiketlenmesi gibi durumların dahil olduğu durumlar da anne ve baba potansiyel olarak bilinse dahi yanlış ebeveyn belirlenmesi gibi sorunlara yol açabilmektedir. Islah programlarında ebeveyn tayininde oluşabilecek bu gibi hatalar, uygulamanın veriminin düşmesine ve tamamen farklı bir yöne gitmesine yol açmakta, emek, para ve zaman kaybına neden olmaktadır.

Yürütülen bu proje ile,  Türkiye’de bir ilk olacak, “Halk Elinde Hayvan  Islahı Ülkesel Projesi” kapsamında olan “Anadolu Mandası’na Özgü Ebeveyn Tayini Kiti” yapılması planlanmaktadır. Islah projelerin en önemli parametrelerinden biri olan ebeveyn tayininin yapılması ile, ıslah projelerindeki verim arttırılarak projelerin uygulanması kolaylaştırılıp daha başarılı bir şekilde yürütülmesinin sağlanması amaçlanmaktadır. Ekonomik değeri yüksek ürünleri olan mandanın, ıslah projelerinde ebeveyn tayini de yapılarak daha yüksek verimlilikteki bireylerin oluşturulması sağlanabilecektir.