Makul Şüphe nedir? Makul Şüphe nasıl uygulanır?

Terör örgütlerinin 'Demokratik gösteri hakkı' kavramının arkasına sığınarak sokakları savaş alanına çevirdiği ülkelerde uygulanan yasal düzenleme olarak biliniyor. Avrupa'da pek çok ülkede 'Makul Şüphe' toplumsal olaylar, terörizm ve örgütlü suçlarla mücadelede yaygın olarak kullanılan bir terim.
Fransa, İngiltere, Hollanda ve Almanya ve ABD'de yaygın olarak uygulanan 'Yüksek Şüpheli' 'Terör potansiyeli' gibi kavramlar polisin kanlı eylemlerin önüne geçmede elini güçlendiriyor.
Kobani eylemleri sırasında 40'a yakın vatandaşın can verdiği, sokakların savaş alanına çevrildiği, binlerce işyerinin tahrip edildiği olaylarda terör örgütlerinin vandallığı Türkiye'deki hukuki boşluğu gözler önüne serdi.
Molotof'un bomba ya da bir saldırı silahı olarak sayılmadığı TCK'nın ilgili maddesi yeni yasa ile değişiyor.
En önemli değişiklik ise vandallara yakıp yıkmanın maddi bedelinin ödetilmesinde.

CMK'DA HANGİ DEĞİŞİKLİKLER VAR


Avrupa’daki düzenleme Türkiye’ye geliyor. Vandalların yakalanması için aranılan somut delil dönemi tarih oluyor. CMK’da yapılması düşünülen değişiklik Meclis’ten geçerse yakalama kararı için ‘makul şüphe’ yeterli olacak.

Kamu düzenini hedef alan ulusal güvenlik, terör, şiddet, vandalizm gibi katalog suçlarda, somut delil aranmadan "makul şüphe" kriterine dayanılarak, iletişimin izlenmesi, teknik takip, konut ve işyerinde arama yapılmasına imkan tanıyan kanun teklifi TBMM Adalet Komisyonu'na sevk edildi.

116’NCI MADDE DEĞİŞECEK

CMK'da değişiklik öngören teklif, önümüzdeki hafta Komisyon'da görüşüldükten sonra Meclis Genel Kurulu'na gönderilecek. AK Partili vekillerin imzasıyla verilen teklifle, CMK'nın 116. maddesinde yer alan ve "somut delillere dayalı kuvvetli şüphe" halinde, izleme, takip ve arama yapılmasına imkân tanıyan madde değiştirilecek. Yeni düzenlemeyle, izleme, takip ve arama kararları için "somut delil" yerine "makul şüphenin varlığı" yeterli olacak.

GÖZALTI İŞLEMİ UYGULANABİLECEK

AK Parti'nin teklifi, söz konusu değişikliğin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ve Avrupa ülkelerindeki uygulamalarla örtüşmediği tartışmasını da beraberinde getirdi.Teklifte yer alan ve katalog suçlarda "makul şüpheye" dayanılarak izleme, takip ve arama yapılmasına imkân tanıyan düzenlemeye hem AİHS hem de AİHM kararları vize veriyor. AİHS'deki düzenleme sadece "arama" yapılmasıyla da sınırlı değil. Sözleşmeye göre "makul şüphe" durumunda "gözaltı işlemi" de uygulanabiliyor. Somut delil olmadan arama yapıldığı gerekçesiyle, AİHM'de açılan davalarda verilen kararla da terör, ulusal güvenlik, kamu düzenini tehdit eden suçlarda, "makul şüpheye" dayanılarak arama yapılmasına imkân veriyor.

Avrupa'da uygulanıyor

Değişikliğin benzerleri İngiltere, Almanya ve Fransa ceza hukukunda da bulunuyor. Almanya'da terör suçlarıyla ilgili "makul şüphe" durumunda üst, eşya ve konut araması yapılabiliyor. İngiltere'de, "makul şüphe" kriteri oluşmasa dahi terör suçlarına karşı arama yapılabiliyor.

Suçlar önlenecek

AİHS'nin "Özgürlük ve Güvenlik Hakkı" başlıklı 5. maddesi ile "Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması Hakkı" başlıklI 8. maddesinde,  "ulusal güvenlik, kamu güvenliği, ülkenin ekonomik refahı, suç işlenmesinin önlenmesi, özgürlüklerin korunması" için "makul şüphe" şartıyla kısıtlanabileceği vurgulanıyor.