PEKİN (CİHAN)- Çin'i 10 yıldır yöneten ve ülkenin her alanda kalkınıp yükselmesini sağlayan yönetim 8 Kasım'da başlayacak Çin Komünist Partisi (ÇKP) 18. Kongresi'nin ardından artık gidiyor.
Siyasi ve iktisadi açıdan politika önceliklerinin çok yoğun tartışılacağı bir kongre bekleniyor. Kongrede geçen 10 yılda yapılanlar ve bunlardan çıkarılacak dersler ve hedefler gibi hemen her şey masaya yatırılacak.
Son 10 yılda Çin toplumunda toplumsal fay hatlarının kırılması olarak değerlendirilen çok önemli değişiklikler oluyor. Denebilir ki ÇKP ve yöneticiler, toplumun nabzını tutmada geri kaldı. Toplumun nabzının iyi tutulmaması sonucu da toplumsal fay hatlarının kırılması iyi yönlendirilemiyor. Bununla ilgili dolaylı öz eleştiri, yönetim tarafından da bazen dile getirilmiyor değil. Dolayısıyla yeni gelecek Xi Jinping başkanlığındaki yönetimin toplumsal fay hatlarının kırılmasını yönetmede çok büyük sorumluluğu bulunuyor. Bunun yerine getirilip getirilmemesini ise zaman gösterecek. Bir önceki yönetim Çin'i büyüttü, geliştirdi. ABD seçimlerinde de en çok konuşulan konulardan biri haline geldi Çin. Ancak bu büyüme, genişlik ve kalıp anlamında kabul edildi. Fakat iç dinamikler açsından doğru olmadı denilebilir. Evet, Çin rakamlarla büyüdü. Dış ticaret, yatırımlar, içerideki üretim hacmi, istihdam imkânları gibi alanlarda büyüdü ama bunun Çin toplumuna doğru ve adaletli dağılıp dağılmadığı konusunda çok büyük soru işaretleri ortaya çıktı. Ayrıca bu büyümenin doğru ve kontrollü yönetilip yönetilmediği ile bu büyümenin faydalarından herkesin eşit olarak yararlanıp yararlanmadığı yukarıda belirtilen tartışmaların esasını oluşturuyor ve toplumsal fay hatları da buna göre kırılıyor. Toplumsal fay hatlarından kasıt şehirlerin kabaca kontrolsüz olarak büyümesi, bunun sonucunda şehirlerin içerisinde gettoların oluşması, refahım doğru paylaşılmaması, doğudaki kıyı kesinlerinin çok gelişme gösterirken, batı kesimlerinin bundan geri kalması, Pekin, Şanghay, Guangzhou ve Shenzhen gibi şehirlerin içinde bazı yerlerin geri kalması gibi sorunlar ortaya çıkmıştı.
Yeni yönetimin önündeki çok zor ve önemli bir görev bulunuyor. Bunlardan birincisi ise toplumu bir kütle olarak büyütmeye devam ettirmek. Ama bunu yaparken de her alandaki büyümeyi adaletli, kontrollü ve tabana yayarak yapmak. Evet, genelde başarılı olan önceki yönetim Çin'i dünya liderlerinden biri ve dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline getirdi. Dolayısıyla yeni yönetim, bu büyümeyi sürdürülebilir yaparken, bunun adaletli olmasını da sağlamak gibi bir görevi bulunuyor. Çin kabul etmese de gelir dağılımını gösteren oranın Çin için çok kötü seviye olan 50'ye yaklaştığı görülmüştü. Dolayısıyla yeni yönetim her türlü büyümeyi sürdürülebilir bir şekilde yapmaya çalışırken, bunu yönetebilir bir halde adaletli olma özelliğini sağlamaya çalışmak durumunda. Eğer yeni yönetim bunu sağlayamazsa, pek çok iktisadi, siyasi, sosyal ve kültürel sorunla karşılaşması kaçınılmaz olacaktır.
DOKTRİN ÇATIŞMASI-
Kongrede politik tartışmaların daha da yoğun geçeceği ifade ediliyor. Şu an ÇKP'nin geldiği noktanın ''Az Maoizm, çok Dengizm (Çin'i dışa açan efsanevi lider Deng) olduğu da kaydediliyor. Özellikle dün disiplin suçundan dolayı ihraç edildiği kesinleşen ve görünürde aktüel olarak lanse edilen ÇKP Chong Qing şehri parti sekreteri Bo Xilai - ''çok Maoizm'' istiyordu- olayı sırasında yaşananlar, aslında parti yönetiminde bir doktrin tartışmasının olduğunu ortaya koyuyor. Şimdiki tartışmaların da toplumsal fay hatların kırılmasını kontrol ile uygulanacak ve takip edilecek politikaların olduğu anlaşılıyor. Ülkede bir grup çok fazla liberal politikalar izlendiğini, kabaca kontrolsüz açılım yapıldığını ve bunun sosyal ve iktisadi sonuçları olduğunu söyleyerek, Mao'nun ilkelerine biraz daha dönülmesini, yani devletçiliğe, kamu şirketlerinin ağırlığına ve devlet kontrolüne biraz daha yönelmesini istiyor. Aslında büyüme rakamlarına bakıldığında Çin'in büyümesinde etkili olan kamu şirketleriydi.
Karşıt grup ise bunun kesinlikle yapılmaması, aksine sistemin daha da geliştirilerek devam etmesi gerektiğini söylüyor. Her ne kadar ÇKP kararları açıklanmasa da işaretler ''Az Maoizm, çok Dengizm'' olduğunu gösteriyor. İlk grubun burada başarılı olamayacağı da görülüyor denebilir ancak bu grubun haklı çıkma ihtimalleri de yüksek. Çünkü, önümüzdeki dönemde hükümet bu süreci iyi yönetemez ise sonuç ilk grubun lehine işleyecek. Dolayısıyla denebilir ki şu an dünyadaki gelişmeler kapsamında 10 yılda yapılanların hesabı verilirken, ÇKP içinde aslında doktrin tartışılıyor. Bu nedenle Çin'deki kongrenin sonuçlarının dünyayı etkilememesi mümkün değil.
DEVRİM NİTELİĞİNDE MİKROBLOG KARARI ALINDI-
Toplumsal nabzın iyi tutulması adına Çin hükümeti geçen gün kontrol altındaki internette olan mikrobloglarda varlığını arttırma ve böylelikle toplumun nabzını tutmaya çalışması devrim niteliğinde bir karar oldu. Yönetim ayrıca devlet temsilcilerinin mikrobloglar açıp, kamunun nabzını oradan tutma karar aldı. Çünkü halk, parti yetkililerinin yolsuzluklarını, aksayan hizmetleri, hatta tuvaletlerdeki pislikleri bile mikrobiloglarda paylaşma yoluna gidiyor ve tepkisini ve isteklerini buralarda dile getiriyor. Çünkü devletin tekeli ve kontrolündeki yazılı yada görsel basında bunların tartışılması mümkün olmuyor. Çin söz konusu fay hatlarını yönetebilmek için çok çaba harcıyor ancak toplum yönetimden önde gidiyor. Çin'de facebook, twitter gibi sosyal paylaşım siteleri yasağına rağmen toplum çok daha önde gelişiyor. Çünkü dışarıda yaşayan 50 milyon Çinli diaspora var. İçeride ise dışarıyı takip eden 800 milyon internet kullanıcısı gençlik var. Yapılan çalışmalarda nabzın en iyi tutulduğu yerlerin sosyal medya ve mikrobloglar olduğu belirtilmişti. Çin'de kamuya ait 30 bin mikroblog olduğu tahmin ediliyor. Çin halkı kontrol altındaki devlet medyasından ziyade kontrol altındaki internetten yararlanma yoluna gidiyor. Halk alışverişten tatile hemen her alanda yaşamını internete yıkmış durumda. Örnek verecek olursa ülkedeki internet alışveriş sitesi Taobao'un satışları 1 trilyon yauana ( yaklaşık 161 milyar dolar) çıkmış durumda.
-YENİ LİDER Xİ JİNPİNG'İN MERAK EDİLEN YOLU-
Nasıl birisi olduğu konusunda hakkında çok fazla bir şey bilinmeyen Çin'in yeni lideri olacak Xi Jinping'in nasıl bir çizgi izleyeceği ise merak konusu. Hu Jintao'dan görevi Mart ayında alacak Xi'nin ABD ziyaretini okuduğumuzda, Bo Xilai olayı sonrasında alınan kararlara bakıldığında Xi'nin çok fazla Maoist değerlere dönülmesi taraftarı olmadığı görülüyor. Ancak Çinli liderlerin kendilerini çok fazla anlaşılır kılmadıkları da bir gerçek. Bilinen bir gerçek ise iktidarın sadece Xi'ye ait olmayacağı. İktidar Başbakan olacak Li Keqiangın da olmayacak. Nedenine gelince Çin'deki yönetimde eski ve yenilerin ağırlıkları her zaman söz konusu olabiliyor. Dolayısıyla yönetim ne polüt büro, ne daimi komite, ne ordu, ne başbakan, ne de cumhurbaşkanının olacak. Mesela Cumhurbaşkanı Hu Jintao, görevi devrettikten belirli bir süre ordunun başında bulunacak. Tüm bu nedenlerden dolayı diyebiliriz ki Xi Jinping'in neyi tam olarak istemesinin bir önemi yok. Ancak Xi'nin, üzerinden mutabakat sağlanan birisi olduğu biliniyor. Partinin kongre öncesi dün yayınladığı bildiriye de bakıldığında yeni yönetimin Deng çizgisinde gideceği anlaşılıyor. İktisadi olarak Xi'nin önünde üretim ve tüketim yapısının değiştirilmesi, hane halklarının gelirinin arttırılması, büyümeyi sürdürülebilir kılmak ve yararlarını topluma eşite yakın dağıtabilmek gibi temel görevler bulunuyor. Bunlar yapılmadığı takdirde hangi politika uygulanırsa uygulansın toplumsal fay hatları yönetilemeyecektir.
CİHAN
