Sinemacıların hırsızlık isyanı: Telif için kolları sıvadılar


Her biri kendi alanında onlarca hatta yüzlerce filmde rol aldı. Kimi yönetmen, kimi oyuncu. İlla kamera karşısında olmaları gerekmiyor. Set emekçilerinden makyözlerine, teknik ekipten ışıkçısı, elektrikçisi, ışıkçısı, yeme - içme görevlileri ve daha onlarca ayrı emek, alın teri var bir filmin içinde.
Her filmde umut dolu bir dramla sete koşan binlerce kişinin emeği Türkiye'de yıllardır yağmalanıyor, çalınıyor. Bu duruma isyan eden sinema sanatçıları seslerini duyurabilmek için yıllardır çaba harcıyor, hukuk mücadelesi veriyor. Belgesel Sinemacıların durumu ise sinema filmcilerine göre daha zor. Çünkü onların emekleri hırsızlığı aşarak neredeyse gaspa dönmüş durumda. Üstelik her bir belgesel yılların bilgi birikimi. her belgeselcinin kendi uzmanlık alanında verdiği mücadelenin sonucuyla ortaya çıkıyor.


İşte böyle bir atmosferde geliştirilen Telif Hakları ve Online Yayıncılık Projesi’ konusunda bilgilendirme amaçlı düzenlenen toplantının ilki Taksim- Richmond Hotel’de yapıldı.

 BSB Sinema Eseri Sahipleri Meslek Birliği’nin Avrupa Birliği Bakanlığı Sivil Toplum Diyaloğu Medya Programı desteği ve AG DOK (Alman Belgesel Sinemacılar Birliği) ortaklığıyla gerçekleştirilen ‘Telif Hakları ve Online Yayıncılık Projesi’ toplantısında konuşan Alman Belgesel Sinemacılar Birliği Temsilcisi ve Onlinefilm CEO’su C.Cay Wesnigk, emek hırsızlığının dünyanın her yerinde yaygın olduğunu belirrtti.

Bunun önüne geçmek için birlik ve dayanışma içinde olmak gerektiğinin altını çizen Wesnigk ,Türkiye’yi kendisinin de üyesi olduğu Avrupa Film Yönetmenleri Federasyonu’nda (Federation of European Film Directors- FERA) görmeyi arzu ettiğini  dile getirdi.


Toplantı öncesinde kamuoyunun  dikkatini çekmek amacıyla hazırlanan kamu spotu gösterildi.  Derya Alabora, Janset, Özgür Çevik gibi ünlü oyuncuların yer aldığı spotta sinemaya emek verenlerin hakkını gözeten telif haklarına vurgu yapılıyor. Basın  toplantısındaki ilk konuşmacı olan Belgesel Sinemacılar Birliği-BSB Yönetim Kurulu Başkanı  Mustafa Ünlü, “AB ülkeleri  telif hakları konusunda bizden daha ileride. Bu yüzden Avrupa’daki gelişmiş modelleri inceleyerek Türkiye’ye nasıl bir model uygulayabiliriz diye çalışıyoruz. Bu proje ile birlikte sinema için ciddi bir risk  yaratan  internet ortamını daha güvenli hale getirmeyi amaçlıyoruz. Vizyondaki filmleri online ve yasal olmayan yollardan izlemek çok basit ancak bunu yaparken o eser için emek harcayanların emekleri  heba edilmiş oluyor. Dolayisi ile Telif hakkı bu anlamda hayati önem taşıyor. BSB olarak sorunun çözülmesi için üzerimize ne düşüyorsa yapacağız” dedi.

TÜRKİYE'YE ÖZGÜ BİR TELİF MODELİ GELİŞTİRİLMELİ

 
Proje Koordinatörü Yasin Ali Türkeri ise “Belgesel sinema alanında Türkiye’ye özgü bir telif dağılım modeli geliştirmek istiyoruz. Bu alanda oturmuş bir sistemimiz yok. Şu an, nelere gore hak dağılımının gerçekleştirildiği, hak sahiplerinin kimler olduğu ve hakların yüzdelik olarak nasıl paylaşıldığını inceliyoruz.“dedi. Bu proje için oluşturulacak platformda yerli ve yabancı 150 belgeseli online ortama aktaracaklarını vurgulayan Türkeri, “Bunların da sadece künye bilgilerini internete koyacağız. İnsanlar dijital ortamda oluşturulan arşivleri, fragmanları görebilecek”diye konuştu. Online yayıncılığı sırf belgesel ile sınırlamak istemediklerini, kısa, animasyon ve bağımsız filmlere de platformda yer vermek istediklerini ve İnsanların kendi çektikleri görüntülerden de gelir elde edilebilmesinin önünü açmak istediklerini belirten Türkeri, dijital ortama 50 saatlik bir stok görüntü aktaracaklarını da dile getirdi.

DÜNYANIN HER YERİNDE HIRSIZLIK ARTIYOR

Alman Belgesel Sinemacılar Birliği Temsilcisi ve Onlinefilm CEO’su C. Cay Wesnigk, sinema eserlerinin üretim ve dağıtımında dünyanın heryerinde emek hırsızlığının arttığını söyledi. Bunun önüne geçmek için birlik ve dayanışma içinde olmak gerektiğinin altını çizen Wesnigk, Türkiye’yi kendisinin de üyesi olduğu Avrupa Film Yönetmenleri Federasyonu’nda (Federation of European Film Directors- FERA) görmeyi arzu ettiğini ifade etti. Dijital dünyada eserlerin hakettiği maddi kazancı sağlayamadığını belirten Wesnigk, emek harcanan her işin maddi karşılığının alınması gerektiğini dile getirdi. Sadece sinemanın değil benzer meslek grupları içinde geçerli olan telif probleminin çözülmesi için gereken duyarlılığın gösterilmesinin şart olduğunu ifade eden Wesnigk “ Bizler kültürler arası iletişimi sağlıyoruz ve önemli bir iş yapıyoruz. Bize hem ihtiyaç duyuluyor hem de finanse etmek istenmiyor” açıklamasında bulundu.

106 BELGESEL ÜRETİLDİ, 40'I GÖSTERİLEBİLDİ

BSB Hukuk Danışmanı Burhan Gün “Bu projeye hazırlanırken önce Türkiye’yi inceledik ardından Avrupa’da ne olup bittiğini gözlemledik. Ve gördük ki pratikte bizde sıkıntı var. Avrupa bizden 10 yıl önde. Çünkü orada Toplu Hak Yönetimi uygulanıyor. Bizim de pratikte bu yöntemi uygulamamız şart. Avrupa’yı inceleyerek Türkiye’ye uygun bir model geliştiriyoruz. Türkiye’de var olan sistemin işler hale gelmesi gerekiyor. Geçen yıl Türkiye’de 106’ya yakın belgesel film üretildi, bunların ancak 40 tanesi izleyici ile buluştu. Yatırım ve emek harcanan film seyirciyle buluşturulamıyor ve online yayıncılık devreye giriyor.  Sinemacıların kendilerini garantiye alacağı bir sisteme kesinlikle ihtiyaç var.”
 
Yerli ve Yabancı Uzmanlar Deneyimlerini Paylaşıyor

Proje kapsamında 16 – 17 Haziran 2015 tarihlerinde, İstanbul Pera Müzesi’nde Telif Hakları ve Online Video Yayıncılık alanında uluslararası ve ulusal deneyimleri paylaşmak üzere bir panel ve çalıştay organize ediliyor. 16 Haziran 2015 tarihinde "Toplu Hak Yönetiminde Telif Hakları” başlığıyla gerçekleştirilecek panelde; AB ülkelerinin kendi ülke pratiklerinden ve yasal mevzuatlarından hareketle toplu hak yönetimini nasıl tanımladıkları ve Türkiye için işlevsel bir modelin nasıl uygulanabileceği ele alınıyor. 17 Haziran 2015 tarihinde “Online Video Yayıncılıkta Yeni Fırsatlar" başlığıyla düzenlenecek diğer panelde ise telifli sinema eserlerinin